In 1973 wordt in het noorden van de provincie Groningen de Eemshaven in gebruik genomen. Vijf jaar later neemt NS de goederenlijn naar de haven in gebruik. De lijn takt even voor Roodeschool af van de spoorlijn Sauwerd – Roodeschool. Met het oog op de uitbreiding van de haven zijn bij de aanleg van de stamlijn al diverse taluds aangelegd. De uitbreiding van de haven blijft echter uit en de stamlijn wordt amper gebruikt. In 2017 is een deel van de goederenspoorweg omgebouwd om reizigersvervoer naar de Eemshaven mogelijk te maken. Daarnaast is drie kilometer nieuw spoor naar de veerbootterminal aangelegd. Eind maart 2018 rijden de eerste reizigerstreinen naar het nieuwe station Eemshaven.
De Eemshaven is in de jaren ’60 ontwikkeld met het oog op de industriële ontwikkeling en economische groei van Nederland in combinatie met de dalende werkgelegenheid in de noordelijke provincies. De ruim opgezette haven is voornamelijk bedoeld voor de olieraffinage en basischemie. De haven wordt echter aan het begin van de oliecrisis in 1973 in gebruik genomen. De industrialisatie komt ook na de oliecrisis niet van de grond en de enige klant van de haven is vooralsnog rederij AG Ems die vanaf 1976 veerdiensten naar het Duitse eiland Borkum onderhoudt. Desondanks start NS een jaar later met de aanleg van een goederenlijn naar de haven. De ruim zeven kilometer lange lijn takt een kilometer voor het eindpunt van de voormalige GLS-lijn Sauwerd – Roodeschool af. Bij de aanleg van de nieuwe goederenlijn worden al diverse taluds voor toekomstige uitbreidingen aangelegd.
In mei 1978 wordt de spoorlijn Roodeschool Aansluiting – Eemshaven officieel in gebruik genomen. Datzelfde jaar is de handelskade gereed en vestigen zich enkele kleinere bedrijven tussen de havenarmen en langs het spoor. Via de nieuwe stamlijn wordt onder andere de suikerterminal bediend. Later volgt ook af en toe militair vervoer. Het vervoer op de goederenlijn is echter marginaal en de geplande uitbreidingen zijn nooit aangelegd.
Na de eeuwwisseling ontstaan de eerste plannen om de goederenlijn op te waarderen tot reizigersverbinding om zo de terminal van de rederij AG Ems te bedienen. Het duurt nog tot het voorjaar van 2017 voordat de verbouwing van de spoorlijn van start gaat. De eerste vier kilometer van de stamlijn is hierbij geheel vernieuwd. Vanaf het punt waar de goederenlijn afbuigt naar de havenarmen is drie kilometer nieuw spoor aangelegd. De nieuwe spoorlijn kruist de zeewering om vervolgens via de zogenaamde schemerdijk naar de passagiershaven af te buigen. Voor de fundering van de spoorlijn is er eerst een asfaltbaan aangelegd. Hier zijn vervolgens de ballast en spoorbaan overheen gelegd. Ter hoogte van Roodeschool komt, zo’n 300 meter ten westen van het oude eindpunt van de voormalige GLS-lijn, een nieuw station dat in januari 2018 in gebruik is genomen. Op 28 maart 2018 volgt de ingebruikname van het nieuwe station Eemshaven. Het station neemt hiermee de titel van meest noordelijk gelegen station van Nederland over van Roodeschool.
Voor de verbinding met Borkum verkoopt Arriva speciale combitickets. Op het station van Borkum staat bovendien een kaartautomaat van de vervoerder zodat inwoners van het eiland ook eenvoudig een dagje naar het (Nederlandse) vasteland kunnen.
Dienstregeling
Arriva rijdt sinds de opening van de reizigersverbinding in aansluiting op de veerboten van en naar Borkum vier tot vijf keer per dag tussen Groningen en Eemshaven. De overige treinen keren in Roodeschool. De kering duurt echter net zo lang als een slag Roodeschool – Eemshaven. Hoewel het de bedoeling is dat de treinen het ingaan van de nieuwe concessie eind 2020 elk halfuur doorrijden naar de Eemshaven, rijdt Arriva nog jarenlang maar enkele treinen per dag naar het noordelijkste station van Nederland. In mei 2024 voegt Arriva enkele extra ritten aan de dienstregeling toe.
Materieelinzet
Arriva rijdt de treinen naar de Eemshaven met de reguliere GTW-treinstellen voor de noordelijke lijnen.
Voor de Groningse Waddenkust ligt het Oost-Friese Waddeneiland Borkum. Het eiland krijgt als eerste in Duitsland in 1888 een volwaardige spoorlijn. Wanneer een jaar later vanuit Emden ook een vaste veerdienst van start gaat, neemt het toerisme een snelle vlucht. Vanwege de functie als zeefort groeit het spoorwegnet op het kleine eiland tot de Tweede Wereldoorlog uit tot ruim dertig kilometer. Na de oorlog is het grootste deel van het net weer opgebroken. De oude lijn blijft in stand en vormt, vooral na de vernieuwing in de jaren 1990, weer een belangrijk onderdeel van de infrastructuur op het eiland. Sinds 1976 kent Borkum ook vanuit de Eemshaven een vaste veerverbinding. Bovendien is de Eemshaven sinds 2018 ook voor het reizigersvervoer aangesloten op het Nederlandse spoorwegnet.
Op de foto boven dit artikel: Ter promotie van de nieuwe verbinding is Arriva-treinstel 336 in maart 2018 van totaalreclame voor de Borkumlijn voorzien. Op 7 maart 2020 is ‘Borkum-stel’ weer eens op de verbinding waar deze reclame voor maakt, te zien. Op de foto rijdt het treinstel vanuit de Eemshaven onderweg naar Groningen even ten noorden van Roodeschool.