In mei 1899 wordt de Noord-Friesche Locaalspoorweg-Maatschappij opgericht. De spoorwegmaatschappij legt vanuit Leeuwarden enkele lokaallijnen door Noord-Friesland aan. Niet lang na de oprichting begint de NFLS met de aanleg van de spoorlijn Leeuwarden – Metslawier. Het traject is in oktober 1901 gereed. Het baanvak krijgt later de bijnaam It Dockumer Lokaeltsje. In tegenstelling tot de meeste lokaalspoorwegmaatschappijen exploiteert de NFLS de spoorlijn de eerste jaren zelf. In 1905 neemt de HSM de treindienst over. In 1913 is het traject met bijna vijf kilometer verlengd tot Anjum. Vanwege achterblijvende reizigersaantallen en de concurrentie van autobus en vrachtauto staakt NS het reizigersvervoer halverwege de jaren ’30. Grote delen van het traject zijn nog decennialang gebruikt vervoer van goederen, met name aardappelen. In 1997 is het baanvak Leeuwarden – Stiens als laatste deel van het NFLS-net gesloten. In 2011 zijn, anderhalve kilometer rails na, de laatste restanten van de spoorlijn opgebroken.
De NFLS legt het traject Leeuwarden – Stiens – Dokkum – Metslawier als eerste spoorlijn van het geplande netwerk van spoorwegverbindingen in Noord-Friesland aan. De spoorwegmaatschappij neemt het traject in oktober 1901 in gebruik. Er zijn dan al plannen om de spoorlijn vanuit Metslawier door te trekken naar Anjum en Oostmahorn. Hier zou de trein van de NFLS aansluiting bieden op de veerboot naar Schiermonnikoog. De spoorwegmaatschappij legt echter eerst de westelijke tak naar Harlingen en Franeker aan. De NFLS exploiteert het netwerk van lokaallijnen vanuit Stiens en bouwt hiervoor in het dorp een grote locomotiefloods die tevens als werkplaats dient. In 1913 wordt de oostelijke tak vanuit Metslawier vijf kilometer doorgetrokken naar Anjum. De laatste 2,5 kilometer spoor naar Oostmahorn is nooit aangelegd.
Begin jaren ’30 neemt de concurrentie van de autobus en vrachtwagens steeds verder toe. Terwijl de reizigersaantallen afnemen, neemt NS de spoorlijn in januari 1935 over. De vervoerder staakt in mei dat jaar de reizigersdienst tussen Dokkum en Anjum. Een jaar later wordt ook de reizigersdienst op de rest van het baanvak beëindigd. In de eerste maanden van de Tweede Wereldoorlog rijdt de NTM nog enige tijd met reizigerstrams tussen Leeuwarden en Dokkum. In 1942 wordt het baanvak Dokkum – Anjum definitief gesloten en opgebroken. Het resterende deel van de voormalige NFLS-lijn is nog lange tijd in gebruik voor het vervoer van goederen, met name aardappels. In 1947 en halverwege de jaren ’50 rijden ook weer enkele weken reizigerstreinen tussen Leeuwarden en Dokkum. De treinen rijden in de dooiperiode als busvervangend vervoer, om zo het zwakke asfalt te beschermen.
NS sluit in april 1972 het baanvak Ternaard – Dokkum. Een jaar later volgt officieel het traject Stiens – Ternaard. NS vervoert echter nog tot in het voorjaar van 1975 aardappels vanuit Holwerd. Om de lijn tussen Stienst en Ternaard, welke ondertussen in een steeds slechtere toestand verkeert, te kunnen sluiten, is het aardappelvervoer vanaf het najaar van 1975 geconcentreerd in Stiens. Hiervoor is ten noorden van het station een nieuwe emplacement aangelegd.
Eind jaren ’70 is het complete traject tussen Stiens en Dokkum opgebroken. Het baanvak Leeuwarden – Stiens is nog tot in 1995 in gebruik voor het goederenvervoer. In februari 1997 is het baanvak officieel buiten dienst. In 2005 staakt NS ook het vervoer naar enkele bedrijfsaansluitingen in Leeuwarden en gaan raken de laatste kilometers NFLS-lijn buiten gebruik. Tussen 2006 en 2011 is het traject Leeuwarden – Stiens als laatste deel van het voormalige NFLS-netwerk vrijwel geheel opgebroken. Aan de westzijde van Leeuwarden blijft anderhalve kilometer rails liggen.
|
Restanten van It Dockumer Lokaeltsje Nog voordat de laatste kilometers spoor zijn opgebroken, ontstaan plannen voor toeristische exploitatie van het Dokkumer Lokaaltje. Hiervoor is in maart 2011 de Stichting Noord-Friesche Lokaalspoorweg-Maatschappij opgericht. De stichting wil bewaarde stationsgebouwen conserveren en een deel van de spoorlijn herleggen om spoorfietsen mogelijk te maken. Naast anderhalve kilometer rails in Leeuwarden is onder andere een groot aantal stations- en haltegebouwen bewaard gebleven. Klik hier voor een impressie van de restanten van de spoorlijn Leeuwarden – Anjum. |
 |
DIENSTREGELING
De NFLS laat dagelijks zo’n zes treinen tussen Leeuwarden en Metslawier rijden. Op marktdagen in Leeuwarden en Dokkum rijden extra treinen. De treinen doen anderhalf uur over het baanvak van ruim veertig kilometer. In verschillende reizigerstreinen rijden ook goederenwagons mee. Wanneer de HSM de treindienst overneemt, verandert de spoorwegmaatschappij weinig aan de frequentie. Wel laat de HSM verschillende treinen tussen Leeuwarden en Metslawier (later Anjum) tussen Leeuwarden en Stiens gecombineerd rijden met rijtuigen van en naar Harlingen en Franeker. In 1935 beëindigt NS de treindienst tussen Dokkum en Anjum, een jaar later volgt de rest van de voormalige NFLS-lijn. Tussen mei en december 1940 pendelt de NTM dagelijks met enkele trams tussen Leeuwarden en Dokkum.