Spoorlijn Gronau – Coevorden

In de periode 1895-1910 legt de Bentheimer Kreisbahn vanuit Bentheim in etappes via Nordhorn een spoorlijn naar Coevorden aan. In Bentheim bouwt de spoorwegmaatschappij een eigen stationsgebouw dat schuin tegenover het station aan de spoorlijn tussen Oldenzaal en Salzbergen staat. Aan de andere zijde van Bentheim verlengt de spoorwegmaatschappij in 1908 de spoorlijn naar Gronau. Deze zuidelijke tak van de BK kruist de spoorlijn tussen Oldenzaal en Salzbergen ten westen van station Bentheim met een brug en sluit in Gronau aan op de spoorlijn Glanerbeek – Münster, die in aansluiting op de Staatslijn uit Enschede is aangelegd.

De spoorlijn van de Bentheimer Kreisbahn slingert over een lengte van bijna 75 kilometer langs de Nederlandse oostgrens. In Coevorden sluit de lijn aan op de spoorlijn Zwolle – Stadskanaal. Om deze aansluiting mogelijk te maken, wordt de laatste anderhalve kilometer op Nederlands grondgebied in opdracht van de BK aangelegd door de NOLS en vervolgens weer verhuurd aan de BK. Het traject tussen Bentheim en Neuenhaus is in 1896 gereed. Het resterende baanvak naar Coevorden volgt in 1910. In september dat jaar gaat het reizigersvervoer tussen Nederland en Duitsland van start. In januari 1911 volgt het goederenvervoer.

In 1923 verandert de naam van de spoorwegmaatschappij in Bentheimer Eisenbahn AG. De gelijknamige spoorlijn blijft de enige verbinding die de BE aanlegt. De spoorwegmaatschappij verzorgt echter wel het vervoer op andere baanvakken, waaronder de spoorlijn Enschede – Ahaus.

In september 1939 staakt de BE het reizigersvervoer tussen Laarwald en Coevorden. Het goederenvervoer volgt aan het eind van de Tweede Wereldoorlog. In januari 1951 hervat de BE het goederenvervoer tussen Coevorden en Duitsland. Het grensoverschrijdende reizigersvervoer wordt niet hervat. In de loop van de jaren ’60 en ’70 staakt de BE ook het resterende reizigersvervoer in Duitsland.

Begin jaren ’70 krijgt de Bentheimer Eisenbahn het westelijke deel van het stationsemplacement van Coevorden in beheer. Voor de bediening komt er een permanente rangeerlocomotief van de BE. Omdat NS het emplacement wil opbreken, koopt de BE in 1984 het terrein. De spoorwegmaatschappij wil hierbij ook de goederenloods uit 1910 vervangen door een groter exemplaar. Eind jaren ’80 laat de BE echter op het bedrijventerrein De Heege een overslagterminal aanleggen. Zo hoeven treinen uit Duitsland niet langer behandeld te worden op het oude emplacement. Intussen is het grootste deel van het traject tussen Bad Bentheim en Gronau begin jaren ’80 gesloten en opgebroken.

Het terminal en het emplacement op De Heege zijn rond 2007 zodanig uitgebreid dat een deel van het complex in Duitsland ligt. Diezelfde periode verlaat de BE het emplacement bij het station van Coevorden. De overbodige sporen zijn enkele jaren later opgebroken. Enkele sporen blijven nodig om de treinen die van en naar Nederland rijden te laten keren. In 2013 is besloten om voor deze treinen vanuit zuidelijke richting een verbindingsboog aan te leggen. De aanleg van de anderhalve kilometer lange verbindingsboog naar de Euroterminal start eind 2015 en is begin mei 2017 gereed. Terwijl het wachtspoor parallel aan de spoorlijn Zwolle – Emmen in beheer is van ProRail, zijn de brug over het Coevorden-Vechtkanaal en de rest van de nieuwe verbindingsboog in beheer van de Bentheimer Eisenbahn.

De Bentheimer Eisenbahn is nog altijd verantwoordelijk voor het vervoer op de gelijknamige spoorlijn. Bovendien verzorgt de BE na de eeuwwisseling een aantal jaar het vervoer van en naar de verbinding. Zo heeft de BE enige tijd voormalige NS-loc 1835 voor het vervoer tussen de Rotterdamse haven en Coevorden in dienst.

Begin 2015 is besloten het reizigersvervoer tussen Bad Bentheim, Nordhorn en Neuenhaus te hervatten. Hiervoor is een aantal overwegen aangepast en is de baanvaksnelheid verhoogd van 50 naar 80 en waar mogelijk 100 km/u. Ook is een aantal nieuwe haltes ingericht en zijn de stations Nordhorn en Neuenhaus weer geschikt gemaakt voor het reizigersvervoer. In juli 2019 gaat de reizigersdienst onder de naam Regiopa Express daadwerkelijk van start. Intussen ontstaan plannen om ook reizigerstreinen over de rest van het traject naar Coevorden te laten rijden. Eind 2025 moeten de resterende dertig kilometer van het traject hiervoor geschikt zijn. In Coevorden moeten de treinen stoppen langs een nieuw perron aan de zijde van de voormalige goederenloods van de Bentheimer Eisenbahn.

Dienstregeling

In de eerste decennia rijdt de BK slechts drie tot vier gemengde treinen per dag. In 1906 zijn het reizigers- en goederenvervoer gescheiden waardoor reizigerstreinen sneller kunnen rijden. De reistijd tussen Gronau en Coevorden is desondanks de eerste decennia zo’n vijf uur. In 1930 laat de BE tussen Bad Bentheim en Neuenhaus enkele extra treinen rijden.

In 1933 schaft de BE als eerste particuliere spoorwegmaatschappij in Duitsland een Wismar-railbus aan. Dankzij het motorrijtuig kan het aantal treinen tussen Bentheim en Nordhorn worden uitgebreid tot negen. De treindienst naar de uithoeken van de BE blijft nog altijd beperkt tot vier. Na de Tweede Wereldoorlog blijft BE nog enkele decennia met enkele lokale treinen rijden. Ook zijn er doorgaande rijtuigen die vanaf Bad Bentheim aan andere treinen worden aangehaakt.

Vanaf juni 2018 rijdt de Bentheimer Eisenbahn eenmaal per uur de RB56 Regiopa Express tussen Bad Bentheim en Neuenhaus.

Materieelinzet

De Bentheimer Eisenbahn bestelt voor de treindienst tussen Bad Bentheim vijf nieuwe treinstellen van het type LINT41. Voor het doortrekken van de treindienst naar Coevorden schaft de BE in november 2023 zes overbodige LINT-treinstellen van DB Regio aan. Hiervan wordt de helft gereviseerd en aangepast voor de dienst naar Nederland. De andere helft dient als onderdelenleverancier.