Rotterdam Blaak

In 1877 nemen de Staatsspoorwegen aan de spoorlijn tussen Rotterdam en Breda het nieuwe station Rotterdam Beurs in gebruik. Ondanks dat het stationsgebouw aan een staatslijn ligt, krijgt het een uniek ontwerp. Het neo-classistische gebouw naast het befaamde luchtspoor heeft een hoog middendeel van maar liefst drie verdiepingen en twee lagere zijvleugels. Het gebouw krijgt een opvallend grote restauratiezaal. Rotterdam Beurs is het eerste station in Nederland waarbij de perrons op een viaduct liggen. Beide zijperrons en de sporen zijn ter hoogte van het stationsgebouw overdekt met een stationskap. De constructie is voor het eerst met smeedijzer in plaats van het gebruikelijke gietijzer uitgevoerd. Opvallend is dat het stationsgebouw vanwege ruimtegebrek feitelijk achter de perrons is neergezet. De voorgevel komt aan de perronzijde en is, ondanks de extra verdieping, door het viaduct en de perronkap vrijwel niet zichtbaar. Reizigers moeten vanuit de stad onder het viaduct door om het station te bereiken.

Terwijl het viaduct en de perronoverkapping redelijk ongeschonden uit de Tweede Wereldoorlog komen, is het stationsgebouw grotendeels verwoest. In 1953 is aan het provisorisch herstelde station een eenvoudig ontvangstgebouw toegevoegd. Het nieuwe gebouw staat op de fundamenten van het oude stationsgebouw, maar bestaat slechts uit één verdieping. De entree komt, in tegenstelling tot die van het oude gebouw, aan de straatzijde en dus verder van het centrum af. Door de verhuizing van de Beurs wijzigt NS de naam van het station een jaar voor de opening van het nieuwe stationsgebouw in Rotterdam Blaak. De aanleg van een metrolijn zorgt ervoor dat het stationsgebouwtje in 1972 alweer is gesloopt.

Eind jaren ’80 is besloten het tweesporige luchtspoor door Rotterdam te vervangen door een viersporige tunnel. Het station Blaak is hierbij omgebouwd tot modern overstapstation van drie bouwlagen. Op straatniveau rijden tram en bus. Daaronder ligt het bestaande metrostation en daar weer onder ligt de nieuwe spoortunnel met twee eilandperrons. Het nieuwe station is het eerste Nederlandse station dat volledig ondergronds ligt. De perrons liggen op 14 meter onder straatniveau. Beide perrons zijn met verschillende doorkijkjes, verlichte wanden met glazen bouwstenen, verschillende tegelmozaïeken en golvende plafonds versierd. Om daglicht in de tunnel te krijgen, komt de entree van het station in de open lucht, naast de metrotunnel. Boven de hal komt een futuristische bolvormige lens met een diameter van 35 meter. Deze ‘vliegende schotel’ hangt aan een stalen raamwerk met een spanwijdte van 62,5 meter die precies op de as van de spoorlijn is geplaatst. Het nieuwe station is in 1993 in gebruik genomen. Hoewel er plannen zijn om de oude overkapping uit 1877 te behouden, is deze in 1994, samen met de laatste restanten van het luchtspoor gesloopt.