In 1888 wordt aan de spoorlijn Maastricht – Aachen de halte St. Gerlach in gebruik genomen. Een dienstwoning uit het openingsjaar 1853 dient als onderkomen voor treinreizigers. De woning is later met enkele ruimten uitgebreid. Met het oog op het toenemende toerisme in Zuid-Limburg krijgt St. Gerlach in 1903 een echt stationsgebouw. Het houten gebouw is van een uniek ontwerp en bijzonder rijk versierd. Het oogt als een Zwitsers chalet met diverse Jugendstil-elementen. Opvallend zijn de ronde vormen van de grote raamopeningen. Door de bijzondere ligging, is de perrongevel tevens de straatgevel en krijgt het gebouw aan de andere zijde, waar een grasveld ligt, een blinde wand. In 1906 wijzigen de Staatsspoorwegen de naam van het station in Houthem-St. Gerlach. De bestaande halte Houthem ligt een kilometer richting Valkenburg en wordt tegelijkertijd hernoemd in Vroenhof.
Bij verschillende schilderbeurten krijgt het gebouw diverse kleurstellingen. In 1938 is bij een opknapbeurt een groot deel van de ornamenten verwijderd en verdwijnt het timmerwerk grotendeels achter grote platen. Sindsdien is het gebouw voornamelijk wit en grijs geschilderd.
Nadat het gebouw geen stationsfunctie meer heeft, zit er onder andere een galerie en een videotheek in. Ondertussen raakt het sterk verwaarloosd en zijn er plannen het laatste houten stationsgebouw van Nederland te slopen.
Van 2012 tot 2014 is het stationsgebouw van Houthem-St. Gerlach echter volledig gerenoveerd en zoveel mogelijk teruggebracht in de oorspronkelijke staat. Hoewel de ronde raampartijen niet terugkeren, is de vorm wel terug te vinden in het houtwerk. Na de renovatie is het gebouw als Halte-St. Gerlach beschikbaar als vakantiewoning. Het stationsgebouw en het perron zijn voortaan gescheiden door een hekwerk.
Op de foto boven dit artikel de perrongevel van het gerenoveerde stationsgebouw van Houthem-Sint Gerlach op 6 augustus 2016.