Terwijl de meeste plaatsen langs de spoorlijnen van de tweede en derde staatsaanleg standaard stationsgebouwen krijgen, laten de Staatsspoorwegen in 1884 in Hoorn een opvallend groot en rijkversierd stationsgebouw neerzetten. Het gebouw aan de spoorlijn tussen Zaandam en Enkhuizen heeft een hoog middendeel met twee identieke lage vleugels. Zowel de buiten- als de binnenzijde zijn uitgevoerd in de neorenaissancestijl. Het metselwerk aan de buitenzijde is afgewisseld met horizontale banden van zandsteen. De gevel is versierd met fronton- en segmentvormige bekroningen van de deuren en vensters. Het hoge middendeel krijgt aan alle vier de zijden een dakkapel. Aan de straatzijde is deze voorzien van een stationsklok. Ook de binnenwanden en plafonds zijn rijkversierd. Aan de perronzijde komt langs het hele gebouw een luifel.
In de loop der tijd is het stationsgebouw amper gewijzigd. Wel krijgen de zijvleugels verschillende dakkapellen. Halverwege de jaren ’50 krijgt het station een nieuw breed en gedeeltelijk overdekt eilandperron. Het perron en de achterzijde van het station zijn sinds 1982 verbonden via een voetgangersbrug. Net als veel andere stationsgebouwen, verdwijnen in de jaren ’60 ook in Hoorn veel overbodige versieringen. Ook de vier dakkapellen op het middeldeel zijn hierbij verwijderd.
Intussen is Hoorn in de jaren ’60 aangewezen als groeikern. Het ooit ruim opgezette stationsgebouw voldoet hierna al snel niet meer aan de sterk stijgende reizigersaantallen. In de jaren ’80 begint de verbouwing en renovatie van het monumentale gebouw. In 1990 is het gebouw van buiten zoveel mogelijk teruggebracht in de originele staat. Zo verdwijnen de later toegevoegde dakkapellen van de zijvleugels en keren verdwenen versieringen juist terug. Op het middendeel komen weer vier dakkapellen, nu in vereenvoudigde vorm. Het krappe interieur met vele kleine ruimtes is compleet vernieuwd. Hierbij verdwijnen vrijwel alle wanden. Alleen waardevolle elementen, als het cassetteplafond in de oorspronkelijke stationsrestauratie, blijven behouden. Naast een ruime hal met vier loketten, komen er nieuwe ruimtes voor winkels en een restaurant.
Op de foto boven dit artikel het stationsgebouw van Hoorn op 25 maart 2012.