Net als andere Nederlandse grenssteden is ook Nijmegen eerder op het spoorwegnet van één van de buurlanden aangesloten dan op het Nederlandse net. Wanneer de stad zelfs bij de eerste aanleg van spoorwegen door de Staat geen aansluiting op het Nederlandse net krijgt, wordt in 1863 de Nijmeegse Spoorwegmaatschappij opgericht. De spoorwegmaatschappij neemt in 1865 een 27 kilometer lange spoorlijn naar Kleve in gebruik. In Kleve is een aansluiting op het Duitse spoorwegnet. In 1879 krijgt Nijmegen een aansluiting op het Nederlandse spoorwegnet en groeit de lijn naar Kleve uit tot een belangrijke internationale verbinding. Begin twintigste eeuw zijn verschillende emplacementen uitgebreid en is de complete spoorlijn verdubbeld. Na de Tweede Wereldoorlog neemt het belang van de lijn snel af. Het tweede spoor verdwijnt in 1961. Dertig jaar later rijden de laatste treinen over de verbinding.

Aan de voet van het inrijsein van Kranenburg.Na de sluiting van de spoorlijn in 1991 blijven de rails liggen. Al snel zijn er plannen om de spoorlijn, al dan niet als tramlijn, te reactiveren. Ondertussen is het baanvak tussen Nijmegen en Nijmegen Heyendaal opgebroken en in gebruik als busbaan. Ook in Kleve zijn de laatste meters spoor voor het station opgebroken om plaats te maken voor een parkeerplaats. De spoorlijn tussen Groesbeek, Kranenburg en Kleve kan sinds 2008 met een fietslorrie bereden worden. Tussen Kranenburg, Groesbeek en Malden ligt bovendien sinds 2015 een betonnen fietspad op de plek van het tweede spoor. Buiten een enkel andreaskruis zijn er in Nederland weinig spoorse herkenningspunten bewaard gebleven. In Duitsland staan nog diverse hectometerpalen en enkele seinen. Het emplacement van Kranenburg is met de komst van de railfietsen gedeeltelijk opgeschoond en opgeknapt.

De foto’s op deze pagina zijn gemaakt op 26 september 2015, tenzij anders vermeld.

NIJMEGEN – GROESBEEK

Station Nijmegen Heyendaal op 13 februari 2016. Links de twee sporen van de Maaslijn en in het midden de groenstrook waar tot 2006 het spoor naar Kleve ligt. Rechts en op de achtergrond is te zien hoe de Campusbaan afdaalt naar het voormalige spoorwegtracé.Tussen Nijmegen en Malden ligt de lijn naar Kleve parallel aan de later aangelegde Maaslijn. Beide verbindingen zijn aan het begin van de twintigste eeuw dubbelsporig gemaakt en liggen grotendeels in een breed ravijn. Ten oosten van de lijnen komt diezelfde periode een uitgebreid goederenemplacement. Later komt ook ten westen van de lijnen een groot emplacement. Beide emplacementen liggen tussen het Nijmeegse hoofdstation en het viaduct van de Sint Annastraat. In de jaren ’80 is het oostelijke emplacement grotendeels opgebroken. Een groot deel van het terrein is nog altijd onbebouwd. Het westelijke emplacement is later omgebouwd tot opstelterrein. In 2006 zijn de rails van de lijn naar Kleve tussen Nijmegen en Nijmegen Heyendaal opgebroken om plaats te maken voor de zogenaamde Campusbaan. De busbaan verlaat het spoorwegtracé even voor station Nijmegen Heyendaal.

Terwijl de rails in de meeste overwegen is verwijderd, is deze in d'Almarasweg, even ten zuiden van station Nijmegen Heyendaal, nog aanwezig. Wel is de voormalige spoorlijn naar Kleve hier zorgvuldig afgeschermd van de Maaslijn. Aan de andere zijde van de overweg zijn nog enkele borden langs de ongebruikte spoorlijn te zien. Nijmegen, 13 mei 2017. Een bewaard voorsein even ten zuiden van d'Almarasweg. Nijmegen, 13 mei 2017. Ter hoogte van de Sionsweg bij Heilig Land Stichting is de spoorlijn enkele tientallen meters opgebroken. Aan beide zijden van de overweg is de rails echter weer gewoon aanwezig. Nijmegen, 13 mei 2017. Arriva-treinstel 390 rijdt even ten zuiden van de Sionsweg bij Heilig Land Stichting als stoptrein van Roermond naar Nijmegen langs de restanten van de lijn naar Kleve. Nijmegen, 13 mei 2017.

Ten zuiden van het station zijn de rails van de lijn naar Kleve weer terug te vinden. De spoorlijn ligt vanaf hier nog enkele kilometers parallel aan de Maaslijn en is van de openbare weg gescheiden door de bekende groene hekwerken van ProRail. Langs het hekwerk is echter grotendeels een onverhard pad aanwezig. Langs de spoorlijn staan nog enkele gedoofde seinen, relaiskasten en borden.

De Maaslijn en de voormalige lijn naar Kleve met daarnaast het onvermijdelijke ProRail-hek en het onverharde pad op het baanlichaam van het tweede spoor van de voormalige NSM-lijn. Malden, 13 mei 2017. Verroest voorsein ter hoogte van Malden, 13 mei 2017. De bijbehorende relaiskast. Malden, 13 mei 2017. De spoorboog even voor de ingraving bij Malden, 13 mei 2017.
Eén van de vele NS-grenspalen die langs de spoordijk te vinden zijn. Malden, 13 mei 2017. Even ten noorden van de Groesbeekseweg daalt de Maaslijn af en klimt de voormalige lijn naar Kleve richting Groesbeek. Hier houdt ook het ProRail-hekwerk langs de voormalige spoorlijn op. Malden, 13 mei 2017. De voormalige spoorlijn ten oosten van Malden, 13 mei 2017. De voormalige overweg in de Groesbeekseweg bij Malden.

De rails zijn hier grotendeels onherkenbaar.Enkele kilometers ten zuiden van Nijmegen buigt de Maaslijn geleidelijk af richting Molenhoek. De lijn naar Duitsland klimt hier juist omhoog richting Groesbeek. Hoewel de rails nog aanwezig is, is het resterende deel van de lijn naar Groesbeek op veel plekken door de begroeiïng nog amper zichtbaar. Zodra de lijn is afgesplitst van de Maaslijn wordt deze niet langer afgeschermd door hekken van ProRail en is het tracé grotendeels via een onverhard pad te volgen. Het pad leidt onder andere door een sprinkhaanreservaat.

Vanaf de voormalige overweg in de Biesseltsebaan is de spoorlijn te volgen via het fietspad dat sinds 2015 op de plek van het tweede spoor ligt. Het tracé ligt tussen de Biesseltsebaan en de Schietbaan in een diep ravijn en wordt hierbij één keer gekruist met een viaduct. Dit viaduct stamt nog uit de aanlegperiode van de voormalige NSM-spoorlijn.

Tussen de overwegen in de Groesbeekseweg en de Bieseltsebaan is de vroegere spoorlijn onderdeel van een sprinkhaanreservaat. Malden, 13 mei 2017. De voormalige NSM-lijn ter hoogte van het sprinkhaanreservaat bij Malden. Na de verdwenen overweg in de Bieseltsebaan duitkt de spoorlijn samen met het betonnen fietspad het spoorwegravijn in. Het authentieke viaduct over de spoorlijn.
Zicht vanaf het viaduct op de spoorlijn richting Groesbeek. Aan de westzijde van Groesbeek zijn enkele stukken spoorlijn weer zichtbaar. Bij de voormalige overweg met de Bosstraat is een andreaskruis als soort van monument neergezet. Zicht op Groesbeek waar al sinds 1934 geen treinen meer stoppen.

GROESBEEK – KRANENBURG

Tussen Groesbeek en Kranenburg is de complete spoorlijn sinds 2008 weer duidelijk zichtbaar. Vanaf dat jaar is het mogelijk om het tracé tussen beide plaatsen en Kleve per fietslorrie af te leggen. Op de plekken waar de rails in de loop der jaren is verwijderd, bijvoorbeeld voor de aanleg van nieuwe wegen, is het spoor weer gecompleteerd. Opvallend is dat de spoorlijn nu van diverse reguliere verkeersborden is voorzien. Ook zijn er bij drukke overwegen slagbomen aanwezig om de fietslorries af te remmen. Daarnaast ligt ook tussen Groesbeek en Kranenburg een verhard fietspad op de plek van het vroegere tweede spoor. Hierdoor zijn vrijwel alle spoorse relicten in Nederland verdwenen. In Duitsland staan nog veel oude en nieuwe hectometerpalen en ook enkele seinpalen langs de lijn.

In 1934 verdwijnt Groesbeek uit het Spoorboekje en in 1938 is het stationsgebouw gesloopt. Zeventig jaar later verschijnt op de plek van het vroegere station weer een stationsgebouw, ditmaal bestemd voor de fietslorries. Het emplacement is zelfs weer voorzien van een seinpaal. In Groesbeek zijn de drukke overwegen beveiligd met stopborden en slagbomen. Ditmaal bestemd voor het railverkeer. Zicht op spoorlijn, fietspad en een oude relaiskast even ten oosten van Groesbeek. Bij een voormalige overweg in een landweggetje ten oosten van Groesbeek staat nog een oud andreaskruis.
Ter hoogte van de Nederlands-Duitse grens is een stalen welkomstboog neergezet. In Duitsland liggen spoorlijn en fietspad grotendeels tussen de bomen. Langs het hele traject staat nog een groot aantal oude en nieuwe hectometerpalen. Hectometerpaal 130.6 even ten westen van Kranenburg. Aan de westzijde van Kranenburg is het inrijsein, vrijwel onzichtbaar, behouden gebleven.

STATION KRANENBURG

Het vervallen stationsnaambord op het middenperron is vervangen door een nieuw exemplaar.Tegelijkertijd met de spoorverdubbeling zijn emplacement en station van Kranenburg aan het begin van de twintigste eeuw uitgebreid voor het toenemende aantal treinen en de bijbehorende douanehandelingen. Na het staken van het treinverkeer blijft het omvangrijke emplacement net als diverse andere verlaten Duitse emplacementen gewoon liggen.

Voor de komst van de fietslorries in 2008 is het vervallen emplacement ter hoogte van het station echter opgeschoond en gedeeltelijk omgevormd tot plein. Ook is ter hoogte van twee sporen een stallingsruimte voor de railfietsen gebouwd. Ook het stationsgebouw is deze periode weer geheel opgeknapt. In het gebouw bevindt zich onder andere een restaurant en diverse kantoren. Aan beide zijden van het emplacement zijn de meeste totaal overwoekerde sporen echter wel blijven liggen. De aansluitingen met het hoofdspoor zijn echter wel verwijderd. Beide seinhuizen zijn in 2007 zodanig vervallen dat ze gesloopt worden.

Enkele overwoekerde sporen aan de westzijde van station Kranenburg. Het grootste deel van het oude laaggelegen middenperron is onaangeroerd gebleven en inmiddels voorzien van een klein bos. De karakteristieke klok op het middenperron. Het opgeknapte stationsgebouw van Kranenburg met het nieuwe achterplein.

 Meer informatie over de fietslorries op Grenzland-draisine.eu