In juni 2011 wordt de Hanzeboog in gebruik genomen. De nieuwe brug over de IJssel tussen Hattem en Zwolle vervangt de oude spoorbrug. De oude brug met brugdelen uit de jaren ’30 en ’40 rust op de oorspronkelijke pijlers uit 1864 en is in september 2011 gesloopt. Ook de meeste pijlers zijn hierbij verwijderd. Zowel aan de Hattemse zijde als aan de Zwolse zijde is nog een aandenken aan de oude brug te vinden.

De Nederlandse Centraal Spoorweg Maatschappij neemt in juli 1864 tussen Hattem en Zwolle de spoorbrug over de IJssel gebruik. De tralieliggerbrug met een draaibrug voor het scheepvaartverkeer vormt het laatste deel van de spoorwegverbinding tussen Utrecht en Zwolle. Net als veel andere spoorbruggen over de grote rivieren is de brug enkelsporig maar zijn de pijlers geschikt voor een tweede spoor. Het duurt echter nog tot in de jaren ’30 tot ook de IJsselbrug wordt verdubbeld. In eerste instantie is een nieuwe enkelsporige verstaafde boogbrug naast de oude brug gelegd. Nadat deze begin 1935 in gebruik is genomen, wordt de oude brug vervangen. In 1936 is de brug dubbelsporig berijdbaar. Voor het scheepvaartverkeer komt aan de Hattemse zijde een dubbele hefbrug. Zowel in 1940 als in 1945 is de brug opgeblazen. Na de Tweede Wereldoorlog is de spoorbrug zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat hersteld. In 1950 is de brug bovendien van bovenleiding voorzien.

Hierna vinden, buiten een enkele schilderbeurt, geen noemenswaardige aanpassingen aan de brug plaats. Het toenemende trein- en scheepvaartverkeer zorgt ervoor dat de relatief laaggelegen brug steeds meer een belemmering vormt. Bovendien is de brug na verloop van tijd ook technisch aan vervanging toe. De plannen voor de Hanzelijn en de verruiming van het rivierbed zorgen ervoor dat de oude brug wordt vervangen door een nieuwe, hoge, vaste spoorbrug.

Op 10 juni 2011 rijdt de laatste trein over de oude spoorbrug. In september dat jaar start de sloop van de brug. Door locale initiatieven blijven zowel aan de Hattemse zijde als aan de Zwolse zijde enkele historische elementen van de oude brug bewaard. Aan de Hattemse zijde van de IJssel is één pijler behouden. In de pijler is de originele ‘eerste steen’ uit een verwijderde pijler ingemetseld. In de gedenksteen, ingelegd op 7 oktober 1862 door de in Zwolle geboren minister Thorbecke van Binnenlandse Zaken, zijn nog kogelgaten uit de Tweede Wereldoorlog te vinden. Bij de pijler liggen twee gietijzeren loopwielen van de hefbrug uit 1936. Deze zijn echter in het voorjaar van 2019 spoorloos verdwenen.

Bij Zwolle is een deel van het talud naar de oude spoorbrug aan Park Het Engelse Werk toegevoegd. Naast een wandelpad ligt ook een klein stuk spoor op het talud. Het oude tracé loopt tot het bewaarde landhoofd. In het landhoofd is een gedenksteen van de Nederlandse Centraal Spoorweg Maatschappij uit 1905 terug te vinden.

Op de foto boven dit artikel het talud van de vroegere oprit naar de IJsselbrug met op de voorgrond het bewaarde landhoofd op 12 maart 2017. In het hekwerk is de tekst “Spoorweg 1864 – 2011” aangebracht. Op de achtergrond is het spoor naar de nieuwe spoorbrug te zien.