Door onder andere de toenemende concurrentie in het goederenvervoer, een groeiende vraag naar multicourante locomotieven en de afname van conventionele getrokken reizigerstreinen is rond 2008 een groot deel van de relatief jonge locomotieven uit de serie 1600/1800 overbodig. In december dat jaar neemt Railmotion, als verhuurbedrijf en onderdeel van ACTS, tien exemplaren van Railion over. De daaropvolgende jaren nemen diverse goederenvervoerders overbodig geraakte locomotieven uit de serie 1800 van NS Reizigers in dienst. Ook gaan de locomotieven voor chartermaatschappijen rijden. Uiteindelijk gaan pas in 2020 de laatste 1600-en bij DB Cargo terzijde. Ook deze locomotieven vinden nieuw emplooi bij een commerciële vervoerder.

ACTS/HUSA

Omdat de eigen locomotieven uit de serie 1200 aan vervanging toe zijn, huurt ACTS vanaf augustus 2008 bij Railion drie wisselende locs uit de serie 1600. Op 17 december dat jaar neemt Railmotion, het verhuurbedrijf van de vervoerder, de 1606-1610 en 1617-1621 officieel van Railion over. ACTS rijdt vooralsnog alleen met de 1606, 1609, 1619 en 1621 die hun NS-huisstijl en -nummer behouden.

In februari 2011 maakt de naam ACTS plaats voor de naam van het nieuwe moederbedrijf HUSA Transportation Railway Services Nederland B.V.. De vier rijdende locomotieven van de serie 1600 krijgen diezelfde maand de kleurstelling van de vervoerder. De locomotieven zijn voortaan oranje-blauw met witte gestileerde ganzen bij de eveneens witte neuzen. De nummering blijft ook nu ongewijzigd. HUSA zet de locomotieven in verschillende diensten verspreid over het land in.

Begin 2014 stopt HRTS met het vervoer per spoor. De 1606 en 1609 gaan in februari dat jaar, samen met een deel van de vaste diensten van de vervoerder, over naar Rotterdam Rail Feeding. De 1619 en 1621 gaan enkele maanden later samen met de resterende pluklocs over van Railmotion over naar onderhoudsbedrijf Jacko Fijn Techniek. Het bedrijf verkoopt de 1618, 1619 en 1621 begin 2015 aan EETC. De resterende exemplaren komen uiteindelijk nooit in dienst en zijn in maart dat jaar gesloopt.

LOCON

De 1827 en 1834 gaan vanaf juni 2011 voor de Duitse goederenvervoerder Locon rijden. De locs krijgen respectievelijk de nummers 9901 en 9902. Behalve de nieuwe nummers verschijnt ook de naam van de vervoerder op de zijwanden. De locomotieven behouden hun gele kleurstelling, uiteraard zonder NS logo’s. In november 2011 gaan ook de 1831 en 1836 over naar Locon en krijgen hierbij de nummers 9904 en 9905. In januari 2012 is de 9904 als eerste loc van Locon voorzien van de oranje-witte kleurstelling van de vervoerder. Later volgen ook de 9902 en 9905. De 9901 blijft in eerste instantie geel. Bovendien verdwijnen de logo’s van de vervoerder. De locomotieven rijden de eerste jaren voornamelijk afvaltreinen naar Wijster en Moerdijk. Ook worden de locomotieven regelmatig verhuurd voor het rijden van gezelschapstreinen.

In februari 2013 schaft Locon ook de 1828, 1833 en 1837 aan. De 1828 komt in juni dat jaar in de oranje kleurstelling van de vervoerder onder nummer 9906 in dienst. Op 1 november 2013 volgt de 1837 die het nummer 9903 krijgt.

Begin 2014 gaan ook de 1824, 1829 en 1830 over naar Locon. Laatsgenoemde komt in april als 9908 in de oranje huisstijl van de goederenvervoerder dienst. Op de loc is ook het het stadswapen van Zwolle uit de NS-tijd teruggebracht. Reden hiervoor is dat Locon in Zwolle is gevestigd. Terwijl de 1824 en de 1833 als onderdelenleverancier dienen, staat de 1829 sinds het najaar van 2014 als oranje 9909 in Amersfoort. Omdat de vervoerder in eerste instantie geen achtste locomotief nodig heeft, duurt het tot mei 2016 tot de 9909 daadwerkelijk in dienst komt. Intussen verhuist de 1833 begin 2014 naar Nordhorn om als onderdelenleverancier voor de Bentheimer Eisenbahn te dienen. De 9901 krijgt in februari 2015 ook de oranje huisstijl van de goederenvervoerder.

In de loop der jaren verdwijnt het meeste afvalvervoer per spoor. Vanaf de zomer van 2016 rijden de laatste vuiltreinen vanuit Crailoo en Apeldoorn niet langer naar Wijster maar naar Coevorden. Met het wegvallen van de meeste vuiltreinen is ook de inzet van de locomotieven beperkt. Terwijl een groot deel van de locomotieven al dan niet met een defect stilstaat, huurt HSL Logistik eind 2016 enige tijd de 9903 ter versterking van het materieelpark. De rijvaardige locomotieven van Locon rijden naast de vuitreinen naar Coevorden ook enkele goederentreinen van en naar Beverwijk, de Sloehaven en de grensstations Bad Bentheim en Venlo.

Railexperts neemt in juni 2017 de 9901 over. Een maand later is Locon Benelux BV failliet verklaard. Terwijl andere vervoerders de meeste treindiensten overnemen, is het afvalvervoer per spoor hierbij definitief gestaakt.

BENTHEIMER EISENBAHN

De Bentheimer Eisenbahn neemt eind 2011 de 1835 over. De locomotief rijdt vanaf oktober 2012 de Coevorden-shuttle tussen de Rotterdamse haven en Coevorden. De loc is een maand eerder voorzien van de logo’s van de vervoerder, maar behoudt de geel-grijze NS-kleurstelling en het oude locnummer. Het BE-nummer E01 is in kleine letters op de loc aangebracht. De loc rijdt tot de zomer van 2017 in één pool met de locomotieven van Locon. Volgens planning trekt de BE E01 zoveel mogelijk voor de Coevorden-shuttle en de in september 2014 opgestarte containershuttle tussen Rotterdam en Bad Bentheim. De Bentheimer Eisenbahn beschikt sinds 2014 ook over Locon-loc 1833 die lange tijd als onderdelenleverancier bij de werkplaats van de BE in Nordhorn staat. De locomotief is in de zomer van 2018 vanuit Nordhorn naar Jacko Fijn Techniek in Wezep overgebracht.

Vanaf februari 2020 rijdt de Bentheimer Eisenbahn geen treinen meer buiten de eigen lijn. IRP rijdt dan al enkele jaren de Coevorden-shuttle op licentie van Rail4U. Tot november 2020 verzorgt de BE 01 vrijwel altijd de tractie van de trein. De loc is dat jaar eigendom geworden van TCS. Die maand gaat de loc als laatste NS-gele 1800 buiten dienst en nemen de voormalige 1700-en van TCS de tractie van de treinen over.

HSL LOGISTIK

Ook loc 1832 gaat over naar een Duitse goederenvervoerder die actief is op het Nederlandse spoorwegnet. De loc rijdt vanaf de zomer van 2012 voor de private vervoerder HSL Logistik. De vervoerder richt zich voornamelijk op het zogenaamde spotvervoer en rijdt als zodanig vooral ketel- en autotreinen tussen Bad Bentheim en Amersfoort, de Kijfhoek en de Vlissingse Sloehaven. Op 1 oktober dat jaar verschijnt de loc in een zwart-wit geblokte kleurstelling op de baan. De blokken zijn bedoeld voor reclamedoeleinden. In 2015 neemt het vervoer voor HSL Logistik zodanig toe dat de vervoerder regelmatig een beroep doet op een voormalige 1600 van RRF. Omdat alle beschikbare  locomotieven uit de serie 1600 inmiddels zijn verkocht of gesloopt, laat de vervoerder in de tweede helft van dat jaar een museumlocomotieven uit de serie 1300 opknappen om het materieelpark te versterken. De 1304 gaat echter al snel defect waarna HSL voornamelijk gehuurde locomotieven naast de 1832 inzet.

In april 2017 maakt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) bekend dat goederenvervoerder HSL Logistik niet langer op het Nederlandse spoor mag rijden. De 1832 gaat per december 2017 over naar Rail Rolling Stock die de loc vooralsnog niet inzet.

ROTTERDAM RAIL FEEDING

Begin 2014 neemt Rotterdam Rail Feeding enkele treindiensten en de locomotieven 1606 en 1609 van HRTS over. Op 7 februari dat jaar wordt de 1606 in de oranje-gele huisstijl van de eigenaar van RRF, het Amerikaanse Genesee & Wyoming Inc. gepresenteerd. De loc draagt het nieuwe nummer 4401. De 1609 krijgt het nummer 4402 en komt enkele weken later in de nieuwe kleuren op de baan. De locomotieven rijden voornamelijk de dolimetreinen tussen Sittard en Onnen. Ook verschijnen ze af en toe voor de afvaltreinen tussen Haarlem en Amsterdam. In 2015 huurt HSL Logistik regelmatig één van de twee locomotieven om aan de toenemende vraag te voldoen. Vanaf januari 2016 neemt DB Cargo de dolimetreinen weer over van RRF en kennen de locomotieven geen vaste treinen meer. De locomotieven rijden voornamelijk incidentele keteltreinen tussen Bad Bentheim en de Kijfhoek en worden daarnaast ook af en toe door Captrain gehuurd.

EURO-EXPRESS TREINCHARTER

Begin 2015 schaft EETC de voormalige HUSA-locs 1619 en 1621 aan. EETC neemt ook de voormalige plukloc 1618 van Railmotion over met als doelstelling ook deze loc rijvaardig te maken. De 1621 verschijnt op 19 februari als eerste loc in de roodbruine kleurstelling voor de wintersporttreinen van de vervoerder. Op 15 april 2015 maakt EETC Vakantietreinen bekend alle activiteiten te staken. Hierdoor worden de 1618 en 1619 niet opgeknapt en komt de 1621 niet langer voor de vervoerder in actie.

EETC blijft nog wel enkele jaren als voertuighouder bestaan en laat uiteindelijk ook de 1618 en 1619 opknappen om samen met de 1621 aan Captrain te verhuren. Per 1 januari 2018 stopt EETC definitief en gaan de drie locomotieven samen met de 1832 van HSL over naar verhuurder RailRollingStock.

CAPTRAIN

Vanaf december 2015 huurt Captrain de 1618, 1619 en 1621 van EETC. De bedrijfsvaardige 1621 rijdt de eerste weken van december rond in EETC-kleurstelling. Op 8 januari 2016 verschijnt locomotief in de Captrain-huisstijl, lichtgrijs met groene accenten, op de baan. De 1619 is de daaropvolgende dagen opgeknapt en voorzien van de opvallende rood-zwart-zilveren kleurstelling van Raillogix, het bedrijf waarvoor Captrain autovervoer uitvoert. De rode band is ter hoogte van de middelste frontseinen op beide neuzen verschillend uitgevoerd. De loc komt op 14 januari 2016 in dienst. De 1618 is eind 2016, begin 2017 in Zutphen opgeknapt en van een soortgelijke kleurstelling als de 1619 voorzien. Waar de roosters van de 1619 zwart blijven, zijn die van de 1618 rood uitgevoerd. De loc komt begin februari 2017 na maar liefst zeventien jaar weer in dienst. In afwachting van de 1618 huurt de vervoerder onder andere RRF-locs 4401 en 4402. Captrain gebruikt de locomotieven uit de serie 1600 in eerste instantie voornamelijk voor de autotreinen tussen de Kijfhoek, Bad Bentheim en Roosendaal. Later zijn de locs ook met verschillende treinen tussen de Sloehaven, Lage Zwaluwe en Sittard te zien.

Per 1 januari 2018 gaan de drie Captrain-locs over van voertuighouder EETC naar Rail Rolling Stock. Tegelijkertijd gaat de 1837 van RRL voor de vervoerder rijden. De 1621 gaat in het voorjaar terzijde. Het autovervoer tussen Bad Bentheim en Kijfhoek gaat per 1 oktober 2018 over naar RFO. De vervoerder neemt ook de 1837 over van Captrain. Per 1 april 2019 gaat door de afnemende inzetmogelijkheden ook Captrain-loc 1619 buiten dienst. Per 1 september 2020 is ook de 1618 weer ingeleverd bij Rail Rolling Stock.

RAILEXPERTS

Railexperts is na EETC de tweede chartermaatschappij die een locomotief uit de serie 1600 in dienst neemt. Nadat de vervoerder al enige jaren locomotieven van Locon huurt voor het rijden van gezelschapstreinen en materieeloverbrengingen, neemt Railexperts in juni 2017 de 9901 over van de goederenvervoerder. De loc blijft vooralsnog in de oranje kleurstelling van Locon rondrijden. Op de zijwanden verschijnen bescheiden stickers met het logo van Railexperts. Naast gezelschapstreinen rijdt de loc ook af en toe de Amsterdam Dinner Train van Railpromo. In eerste instantie rijdt de chartermaatschappij met de 9901, net als de periode voor de komst van de loc, onder de vlag van andere vervoerders. Vanaf half september 2017 mag Railexperts zelf personen- en goederenvervoer verzorgen. De 9901 verschijnt sindsdien ook regelmatig voor goederentreinen en materieeloverbrenginingen. Tijdens het wintersportseizoen rijdt de loc ook vrijwel alle Alpen Expressen.

In september 2020 neemt Railexperts ook de laatste zes locomotieven uit de serie 1600 van DB Cargo over. Pluklocs 1602, 1604 en 1614 worden na het uitnemen van de bruikbare onderdelen gesloopt. De 1611, 1615 en 1616 blijven dienstvaardig. Railexperts hergebruikt voor het drietal de Locon-nummers 9902-9904. De locs behouden de rode kleurstelling van DB Cargo, inclusief stadswapen. Op de zijwanden komen dezelfde stickers met logo van RXP als die op de 9901 te zien zijn. Bovendien dragen alle vier voormalige 1600-en voortaan het logo van RXP op de neuzen. De 9902 komt vrijwel direct in dienst. Op 8 mei 2021 wordt bekend dat het Duitse RailAdventure een meerderheidsbelang van 65% in Railexperts heeft genomen. Naar aanleiding van de overname is de 9903 op die dag in de grijze kleurstelling van RailAdventure gepresenteerd en in dienst genomen. De 9904 is vooralsnog niet in dienst.

Terwijl de 9903 voornamelijk voor materieeloverbrengingen wordt gebruikt, is de 9902, net als de 9901, in het gezelschapsvervoer te zien. Ook zijn de locomotieven, al dan niet gehuurd door andere vervoerders, in het goederenvervoer te zien. Vaak gaat het om incidentele ritten. Sinds begin 2022 zijn de locomotieven echter langere tijd planmatig voor HSL voor autotreinen tussen Bad Bentheim en Amersfoort en de Coevorden-shuttle te zien. De bekende containershuttle is in de loop van 2022 echter opgeheven.

De 9902 komt begin 2024 in een opvallend nieuw jasje op de baan. De locomotief is voorzien van afbeeldingen gebaseerd op het kinderboek “De treinreis van Tommie en Tess naar de bergen” van Uitgeverij Uquilair.

RAILRELEASE / RAIL FORCE ONE

In september 2017 neemt het Rotterdamse RailReLease de voormalige Locon-locs 9902-9906, 9908 en 9909 over. Als eerste verschijnt die maand de 9903, onder het oude NS-nummer 1837, weer in dienst. RailReLease verhuurt de loc in eerste instantie aan Railpromo voor het rijden van de Amsterdam Dinner Train. Met uitzondering van pluklocs 9902 en 9905 zijn de overige locomotieven in de loop van 2017 en 2018 opgeknapt en weer voorzien van het oude NS-nummer. De locomotieven behouden de oranje-witte huisstijl van de vorige werkgever.

Vanaf 1 januari 2018 verhuist de 1837 van Railpromo naar Captrain en gaat de 1828 voor Railpromo rijden. Rail Force One least intussen vanaf half december 2017 de 1831 en vanaf begin 2018 de 1829. In april gaat ook de 1828 van Railpromo over naar RFO. In juli 2018 verschijnt de 1829 in een vrijwel egaal grijze kleurstelling met de logo’s van RFO op de baan. Per 1 oktober 2018 komt ook de 1837 in dienst bij RFO, twee maanden later gevolgd door de 1830.

In april 2020 is laatstgenoemde loc aan één zijde geheel oranje geschilderd, inclusief de roosters op de zijwanden. Op één neus komen witte schrikstrepen, waardoor deze zijde nog het meest lijkt op die van de soortgenoten die in Portugal rijden. Op de andere neus komen twee witte driehoeken zodat deze zijde lijkt op de Marokkaanse variant van de 1600. In oktober 2020 verschijnt het logo van RFO op de oranje zijwand van de loc. In het eerste weekend van mei 2021 is de 1830 opnieuw geschilderd. Voortaan zijn de zijwanden geheel oranje, de roosters lichtgrijs en beide neuzen voorzien van schrikstrepen. De kleurstelling is hiermee vrijwel gelijk aan de Portugese soortgenoten van de serie CP 2600. In januari 2022 presenteert RFO de 1828 in een nieuwe grijze kleurstelling, gebaseerd op die van de 1829, maar dan met een rood-wit-blauwe streep over de wanden.

De locs van RFO rijden vooral diverse treinen tussen Kijfhoek, Amersfoort en Bad Bentheim. De loc zijn ook enige tijd voor de staaltreinen tussen Beverwijk en de Amsterdamse Westhaven te zien. Vanaf het najaar van 2020 rijden de 1800-en van RFO ook met Chinese containertreinen tussen Bad Bentheim en Tilburg. Vanaf eind 2019 rijdt de vervoerder de zwaardere treinen met twee locomotieven. RFO is hiermee de eerste vervoerder die de locs in de reguliere treindienst in dubbeltractie laat rijden.

Per 1 juni 2022 vallen de locomotieven rechtstreeks onder Rail Force One.

STRUKTON

Spooraannemer Strukton schaft begin 2019 voormalige Locon-plukloc 1824 aan om deze om te bouwen tot hybride locomotief. De locomotief wordt na tien jaar stilstand in de werkplaats van de aannemer in Zutphen weer volledig opgebouwd en daarbij onder andere voorzien van nieuwe wielen en stroomafnemers. Ook wordt de 1824 gereed gemaakt voor de inbouw van een batterij zodat deze in de toekomst ook zonder bovenleiding kan rijden. De locomotief krijgt een nieuwe variant van de gele huisstijl die op de diesellocomotieven van Strukton te zien is. Ook krijgt de loc, geheel in lijn met het bestaande materieelpark van de spoorbouwer, een naam in plaats van een nummer. Strukton neemt ‘Nicole’ in september 2019 officieel in gebruik. Een half jaar later koopt de spoorbouwer ook drie 1700-en.

TRAIN CHARTER SERVICES

TCS neemt in november 2020 de BE01 van de Bentheimer Eisenbahn over. De voormalige 1835 krijgt hierbij, in aansluiting op de 1700-en van de vervoerder, het nummer 102001. TCS zet de locomotief niet direct in. Ter gelegenheid van het feit dat de eerste locomotieven van de serie 1600 op 29 mei 2021 veertig jaar in dienst zijn, is de loc zoveel mogelijk in de oorspronkelijke NS-huisstijl teruggebracht, inclusief logo’s en het nummer 1635. Na het jubileum zijn de NS-kenmerken weer verwijderd en krijgt de 102001 dezelfde blauwe kleurstelling als de 1700-en van TCS. Bovendien is de loc rijvaardig gemaakt.

Vanaf eind september 2021 is de 102001 als vaste trekkracht voor de Dinner Train te zien. Daarnaast rijdt de loc regelmatig de slaaptreinen van Green City Trip. De 1700-en van TCS zijn, op een enkele uitzondering na, alleen nog in het goederenvervoer te zien.

Terug naar de serie 1600