2 december 2024
Op 31 mei 2025 is het 50 jaar geleden dat West-Duitsland als laatste West-Europese land afscheid neemt van de stoomtractie. De laatste stoomtreinen rijden voornamelijk vanuit Rheine over de Emslandstrecke naar de Noordzee. Ter gelegenheid van het jubileum organiseert Westfalendampf eind mei 2025 drie stoomritten over de legendarische verbinding vlakbij de Nederlandse grens.
Terwijl in Nederland in januari 1958, als eerste land van Europa, de laatste stoomlocomotief in de collectie van het Spoorwegmuseum wordt opgenomen, rijden in West-Duitsland nog tot in 1975 stoomtreinen in de reguliere reizigers- en goederendienst. Op 31 mei dat jaar neemt het land als laatste in West-Europa afscheid van de stoomtractie.
De laatste locomotieven rijden tot die dag vanuit het depot in Rheine, vlak over de grens bij Oldenzaal voornamelijk over de Emslandstrecke. De belangrijke verbinding tussen het Ruhrgebied en Emden en verder naar de Noordzee. De laatste stoomlocomotieven bij DB zijn voornamelijk de inmiddels oliegestookte Baureihe 012. De krachtige locomotieven bewijzen decennialang hun diensten in het zware goederenvervoer en diverse belangrijke sneltreindiensten.
Westfalendampf organiseert ritten rond Rheine
Ter herinnering aan het 50-jarige afscheid van het stoomtijdperk organiseert Westfalendampf in mei 2025 drie ritten in de regio waar tot in 1975 de laatste stoomlocomotieven actief zijn. Alle ritten komen door Rheine en gaan over de legendarische Emslandstrecke, niet ver van de Nederlandse grens.
» Wie vor 50 Jahren: Mit Volldampf an die Nordsee
Op zaterdag 24 mei 2025 rijdt vanuit Duisburg een historische Westfaalse badtrein richting de Noordzee en Norderney. De trein stopt onderweg in Oberhausen, Wanne-Eickel, Recklinghausen, Haltern am See, Dülmen, Münster, Emsdetten en Rheine. Tot Rheine wordt de trein op klassieke wijze getrokken door de 60 jaar oude elektrische locomotief 110 350. Vanuit Rheine neemt de 012 104-6 als krachtigste stoomlocomotief van Duitsland de tractie over. In Norddeich is het mogelijk om op een speciale boot naar Norderney door te reizen.
» Die große Rundfahrt mit 012 104-6
Op donderdag 29 mei 2025 rijdt sneltrein-stoomloc 012 104-6 van de vereniging Faszination Dampf een rondrit van bijna 400 kilometer vanuit Osnabrück via Rheine en Leer naar Bad Zwischenahn. De terugweg gaat de trein via Bremen en Osnabrück weer naar Rheine. De route is gebaseerd op de rondreis van de Deutsche Gesellschaft für Eisenbahngeschichte op 21 april 1974 waarbij zusterloc De 012 066-7 is ingezet.
» 50 Jahre Abschied vom Schnellzugdampf: Mit Volldampf über die Emslandstrecke
Exact 50 jaar nadat op 31 mei 1975 in Rheine het stoomtreintijdperk in West-Europa eindigt en de laatste oliegestookte locomotieven van de Baureihe 012 uit dienst gaan, laat Westfalendampf weer een historische badtrein naar de Noordzeekust rijden. De trein begint in Lippstadt en stopt onderweg in Soest, Hamm, Münster, Emsdetten en Rheine. Tot Rheine zorgt de 110 350 voor de tractie. Hierna neemt de 012 104-6 de trein weer over voor de rit naar de Noordzee. In Norddeich is het opnieuw mogelijk om op een speciale boot naar Norderney door te reizen.
Via de Emslandstrecke naar Amsterdam
In juni 2025 organiseert Westfalendampf een laatste historische rit over de Emslandstrecke. Vanuit Emden brengt de 110 350 de trein via Leer, Meppen, Lingen, Rheine naar Bad Bentheim. Hier nemen twee locomotieven van de VSM de trein over voor een rit naar Amsterdam.
De drie historische ritten van Westfalendampf in mei 2025 worden gedeeltelijk gereden door stoomloc 12 104-6 van Faszination Dampf. De Deutsche Reichsbahn laat in 1939 ruim 200 stoomlocomotieven van de Baureihe 01.10 bouwen. Door de tweede Wereldoorlog blijft het aantal geleverde locs van het type steken op 55. De locs krijgen de nummers 01 1001, 01 1052-1105. Na de oorlog komen alle locomotieven bij de West-Duitse Deutsche Bundesbahn terecht. Eind jaren ’50 zijn 34 exemplaren voorzien van een oliestookinstallatie. Bij de hernummering in 1968 vallen de kolengestookte locs onder de Baureihe 011 en de oliegestookte exemplaren onder de Baureihe 012. De laatste locomotieven zijn ondergebracht in het depot in Rheine en doen tot in het voorjaar van 1975 voornamelijk dienst op de Emslandstrecke. Hier rijden ze doorgaande sneltreinen naar de Noordzeekust en treinen met Zweeds ijzererts, bestemd voor de industrie in het Ruhrgebied. Uiteindelijk blijven tien exemplaren bewaard. De 12 104-6 gaat in 1974 defect uit dienst. Niet veel later gaat de loc naar het Steamtown Carnforth Railway Museum in Engeland. In 2010 haalt de vereniging Faszination Dampf de locomotief terug naar Duitsland. De daaropvolgende 14 jaar is de loc in Krefeld weer geheel in historische staat rijvaardig hersteld.
Klik hier voor meer informatie over de ritten van Westfalendampf rondom het 50-jarig jubileum van de laatste stoomtractie in West-Europa.
Op de foto hierboven de 012 066 tijdens de laatste dag met stoomtractie in West-Duitsland, 31 mei 1975. Bron: westfalendampf.de
Op de foto boven dit artikel ter illustratie de 01 1075 van de Stoom Stichting Nederland op 15 september 2023 tijdens de Raildagen bij de werkplaats van Alstom in Rotterdam. De zusterloc van de 012 104 loc komt al snel na de buitendienststelling als oliegestookte 012 075 vanuit Rheine naar Rotterdam en is hier na begin jaren 1990 weer verbouwd tot kolengestookte 01 1075.