2 februari 2025

Ter vervanging van de oude intercityrijtuigen bestelt Deutsche Bahn bij de Spaanse treinenbouwer Talgo bijna 80 treinstammen van het type ICE L. De treinstammen bestaan uit 17 relatief korte rijtuigen met een lage vloer en zijn onder andere bestemd voor de intercitydienst tussen Amsterdam en Berlijn. Hoewel het oorspronkelijk de bedoeling is dat de ICE L eind 2023 in de IC Berlijn instroomt, duurt het uiteindelijk tot februari 2025 tot de eerste treinstam voor de toelatingsprocedure in Nederland aankomt. Intussen lijkt het er steeds meer op dat de klassieke rijtuigen aan het eind van het jaar door ICE3neo-treinstellen worden vervangen om de periode tot de introductie van ICE L in de IC Berlijn te overbruggen.

Ter vervanging van de oude intercityrijtuigen tekent Deutsche Bahn begin 2019 bij het Spaanse Talgo een raamovereenkomst voor de bouw van 100 treinstammen van het type ECx, wat staat voor Eurocity eXpress. Later wijzigt de naam in ICE L, waarbij de L staat voor de lage vloer van de rijtuigen. In tegenstelling tot het reguliere ICE-materieel wordt de tractie van de trek-druwstammen verzorgt door een locomotief. Zo is de ICE L bijvoorbeeld in combinatie met dual-mode locomotieven eenvoudig in te zetten op niet geëlektrificeerde baanvakken en grensoverschrijdende verbindingen.

De treinstammen kunnen uit 9 tot 21 rijtuigen worden samengesteld. DB is van plan alleen vaste sets van 17 rijtuigen in te zetten. De 15 relatief korte middenrijtuigen zijn onderling verbonden via een enkelassig draaistel. Door deze constructie is een doorlopende lage vloer op perronhoogte van 76 centimeter mogelijk. Het stuurstandrijtuig en het eindrijtuig hebben aan de uiteinden een regulier draaistel. Door een wijziging van het oorspronkelijke ontwerp kunnen de eindrijtuigen naast de bijbehorende Talgo-locomotieven ook gecombineerd met andere locomotieven rijden. De maximale snelheid van de treinstammen is 230 km/u.

In eerste instantie bestelt DB 23 treinstammen. In 2023 is de bestelling uitgebreid met 56 stuks. Daarnaast bestelt de vervoerder ook 79 bijbehorende locomotieven die uiteindelijk in de BR 105 worden ondergebracht.

Het oorspronkelijke plan is dat de nieuwe treinstammen vanaf december 2023 geleidelijk in de intercitydienst tussen Amsterdam en Berlijn instromen. Hierna volgen de verbindingen vanuit Berlijn, Karlsruhe en Keulen naar Westerland op Sylt en tussen Keulen en Oberstdorf. Later moeten onder andere internationale verbindingen naar Kopenhagen en Wenen volgen.

Vertraagde levering

Door verschillende oorzaken, waaronder het aanpassen van het ontwerp voor de inzet in combinatie met andere locomotieftypes, is de planning inmiddels al een aantal jaar vooruitgeschoven.

Nadat in het najaar van 2022 de eerste rijtuigen bij InnoTrans in Berlijn zijn gepresenteerd, komt in de zomer van 2023 de eerste volledige treinstam in Duitsland aan. Hierna begint het uitgebreide test- en toelatingsprogramma. De eerste locomotieven van de BR 105 zijn inmiddels gereed, maar hebben nog niet zelfstandig in Duitsland gereden.

Eerste treinstam naar Nederland

Op 2 februari 2025 komt de eerste ICE L treinstam voor de toelatingsprocedure in Amersfoort aan. Om verschillende tests uit te kunnen voeren, is de stam is op de maximale lengte van 21 rijtuigen gebracht. Het test- en toelatingsprogramma wordt in opdracht van Talgo uitgevoerd door TÜV SÜD. Het bedrijf werkt voor het programma in Nederland, net als in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland, samen met RailAdventure.

De huidige IC Berlijn bestaat standaard uit negen Intercityrijtuigen van Deutsche Bahn in de samenstelling Avmmz-ARkimmbz-Bvmmsz-Bpmmbz-Bpmmz-Bpmmz-Bpmmz-Bpmmz-Bpmmdz. De rijtuigen, die bij DB allemaal onder de noemer Intercity 1 vallen, zijn tussen begin jaren 1970 tot eind jaren 1980 in diverse varianten gebouwd. Halverwege de jaren 1990 en in de periode 2012-2015 zijn de rijtuigen gemoderniseerd. De befaamde BordBistro-rijtuigen die jarenlang in de IC Berlijn te vinden zijn, stammen uit de jaren 1960 en zijn grotendeels uit dienst gehaald. Bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling 2024 zijn alle BordBistro’s in de IC Berlijn vervangen door een eerste klasse rijtuig. De tractie wordt sindsdien permanent verzorgt door een Vectron-locomotief van NS die de hele rit tussen Amsterdam en Berlijn rijdt. De locomotieven zorgen tot de komst van de BR 105 ook voor de tractie van de ICE L.
Tijdelijke vervanging

Omdat het huidige materieelpark van de IC Berlijn steeds vaker met defecten kampt, waardoor regelmatig ritten vertraagd zijn of helemaal uitvallen en de introductie van de ICE L waarschijnlijk nog meer dan een jaar op zich laat wachten, worden de oude rijtuigstammen naar verluid vanaf december 2025 vervangen door treinstellen van het type ICE3neo. De treinstellen van het type komen vanaf eind 2022 geleidelijk bij DB in dienst. Sinds 2024 rijden ze ook tussen Amsterdam, Frankfurt en München.

De opzet van de huidige IC Berlijn van NS International en DB Fernverkehr ontstaat ontstaat twee jaar na de val van de muur met het doortrekken van de D-treinverbinding tussen Amsterdam en Hannover/Braunschweig naar Berlijn. Vanaf 1994 rijden tussen Amsterdam en Berlijn dagelijks vijf treinen. De treindienst is dat jaar ondergebracht bij het Interregio-concept. De treinen hebben elk een eigen naam: Amstelland, Emsland, Havelsee, IJsselmeer en Wesertal. In december 2002 is de treindienst opgewaardeerd tot Intercity. Vijf jaar later is de IC Berlijn in het Nederlandse Intercitynetwerk geïntegreerd. Bij het ingaan van de dienstregeling 2009 is de treindienst uitgebreid tot een min of meer starre tweeuursdienst. Hierbij rijden dagelijks zes treinen tussen Amsterdam en Berlijn en één trein tussen Amsterdam en Hannover. In december 2023 is de treindienst versneld door het inzetten van Vectron-locomotieven, waardoor de locomotiefwissel in Bad Bentheim vervalt. Ook zijn de stops in Almelo, Bad Oeynhausen, Wolfsburg en Stendal geschrapt.

Meer over het toelatingsprogramma op tuvsud.com

Op de foto boven dit artikel brengt Vectron 193 441, gehuurd door RailAdventure, op 2 februari 2025 de extra lange ICE L-treinstam voor het toelatingsprogramma van Berlijn naar Amersfoort. Op de foto de loc en 21 rijtuigen even ten oosten van Bathmen.