In januari 2023 tekenen ProRail en Strukton in opdracht van de provincie Fryslân en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voor de grootschalige vernieuwing van het emplacement van station Leeuwarden. Hierbij wordt onder andere een deel van de wissels en sporen gesaneerd. Ook worden de sporen naar Harlingen en Sneek tot aan de brug over het Van Harinxmakanaal geëlektrificeerd zodat de treinen de bovenleiding kunnen gebruiken om op snelheid te komen. De grootschalige werkzaamheden vinden plaats vóór de zomervakantie van 2024. Hierdoor is een groot deel van Fryslân al voor de reizigersluwe periode vijf weken lang niet tot nauwelijks bereikbaar per trein.
In de periode 2018-2020 is het emplacement aan de oostzijde van station Leeuwarden al aangepast om extra sneltreinen naar Groningen te kunnen laten rijden. Hierbij is het perron verlengd en verbreed. Ook is de de overweg Schrans aangepast van enkel- naar dubbelspoor. In de periode 2023-2024 is het de beurt aan de andere zijde van het stationsemplacement, waar veruit de meeste sporen liggen. Op donderdag 19 januari 2023 tekenen ProRail en Strukton in opdracht van de provincie Fryslân en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voor de grootschalige vernieuwing van het emplacement.
Bij de verbouwing wordt, net als op andere plaatsen in Nederland, een deel van de wissels en sporen gesaneerd om het spoor ‘robuuster’ te maken. De resterende sporen en wissels worden vernieuwd. Hierbij wordt ook een groot deel van de lay-out van het emplacement aangepast. Opvallend onderdeel van de verbouwing is de elektrificatie van de sporen naar Harlingen en Sneek tot aan de brug over het Van Harinxmakanaal. Met het doortrekken van de bovenleiding wordt het voor de WINK-treinstellen van Arriva mogelijk om over een afstand van zo’n twee kilometer als elektrische trein uit Leeuwarden weg te rijden en op baanvaksnelheid te komen. Vanaf de brug rijden de treinen naar Harlingen en Sneek verder op HVO-diesel.
Na de vernieuwing van het emplacement worden treinbewegingen zoveel mogelijk gescheiden van elkaar uitgevoerd. Zo kunnen de treinen naar Harlingen en Sneek na de verbouwing volledig naast elkaar rijden. In de huidige situatie moeten deze treinen bij het station nog gebruikmaken van dezelfde wissel. Door alle aanpassingen kan de snelheid van de treinen op het emplacement worden verhoogd en is bovendien een kwartierdienst naar Sneek mogelijk.
Ter hoogte van het voormalige PTT-expeditieknooppunt komen vier nieuwe service- en opstelsporen met daartussen twee reinigingsperrons met de nodige voorzieningen. Daarnaast wordt over het hele emplacement gewerkt aan de drainage en watervoorziening en wordt de wisselverwarming omgebouwd van gas naar elektrisch.
Het eerste halfjaar gaan ProRail en Strukton verder met de voorbereidingen van het project en zijn de tijdslijnen, aard en duur van de werkzaamheden bepaald. In de zomer van 2023 starten de eerste werkzaamheden aan het spoor. Op 31 augustus dat jaar wordt bekend dat de grootschalige werkzaamheden in juni 2024 van start gaan en gecombineerd worden met vijf andere buitendienststellingen in de regio. De provincie Fryslân is hierdoor vijf weken lang niet tot nauwelijks bereikbaar per trein. Door personeelstekort en de grote hoeveelheid werk aan het spoor kan ProRail de werkzaamheden niet meer enkel in de weekenden en vakanties plannen. De infrabeheerder en aannemers hebben daarom besloten komende jaren ook buiten de reizigersluwe periodes aan de slag te gaan. Het project in Leeuwarden is hier het eerste voorbeeld van.
Terwijl de plannen voor de vernieuwing van het emplacement vorm krijgen, rondt ProRail in 2023 de renovatie van de unieke historische perronkappen af. Deze zijn vanaf 2017 vanwege de slechte staat grotendeels gedemonteerd. In 2019 zijn ook de sikkelspanten en gietijzeren palen verwijderd om elders te worden opgeknapt. Op het station is intussen de fundering van de kappen versterkt.
Lees hier het officiële persbericht van ProRail over de werkzaamheden in Leeuwarden
Andere werkzaamheden in Fryslân zijn deze zomer de bouw van een onderdoorgang bij Deinum en groot onderhoud aan het spoor en verschillende bruggen tussen Akkrum en Steenwijk. Lees meer in het persbericht van ProRail over meer spoorwerk overdag en doordeweeks
Bekijk op deze kaart de schematische weergave van de huidige en toekomstige situatie in Leeuwarden.
Op de afbeelding hierboven een overzicht van de werkzaamheden, zoals gepresenteerd door ProRail. Op de foto boven dit artikel vertrekt WINK-treinstel 611 op 17 april 2021 uit Leeuwarden naar Harlingen Haven. Rechts staat treinstel 614 gereed voor vertrek naar Sneek. Als de treinen nu tegelijk zouden vertrekken, zouden ze elkaar na enkele meters tegenkomen op het kruiswissel aan het eind van het perron. Na de verbouwing van het emplacement in Leeuwarden is dit wel mogelijk en kunnen de treinen bovendien tot aan het Van Harinxmakanaal gebruik kunnen maken van de bovenleiding.