Hoewel er jarenlang wordt gesproken over de decentralisatie van de sprinterdiensten van Zwolle naar Groningen en Leeuwarden, besluit het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in november 2022 dat NS ook tijdens de concessieperiode 2025-2035 de sprinterdiensten tussen Zwolle en de noordelijke hoofdsteden mag blijven verzorgen.

In het regeerakkoord van 2017 is, mede op aandringen van de regionale vervoerders, opgenomen dat het Rijk en de provincies gaan onderzoeken of verschillende sprinterdiensten in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland gedecentraliseerd kunnen worden. Hierbij worden de treinen uit de concessie voor het hoofdrailnet gehaald om vervolgens door de betrokken provincies te worden aanbesteed. Gevolg is dat, net als sinds december 2016 in Limburg, de Intercitydiensten door NS worden gereden en de sprinterdiensten eventueel door een regionale vervoerder.

In de noordelijke provincies is Arriva stevig aan het lobbyen om, naast de treindiensten op de regionale spoorlijnen, ook de sprinterdiensten op het hoofdrailnet over te nemen. In 2020 wordt echter al bekend dat de sprinters tussen Zwolle en Groningen zeer waarschijnlijk langer binnen het HRN blijven vallen. Voor de decentralisatie van de sprinters tussen Zwolle en Leeuwarden bereiken het Ministerie Infrastructuur en Waterstaat en de provincie Fryslân wel een intentieovereenkomst. Hierna starten het Rijk en de provincie een onderzoek naar de eventuele meerwaarde voor reizigers en de consequenties van de decentralisatie.

Omdat de partijen echter niet op tijd afspraken hebben kunnen maken over de voorwaarden en financiële consequenties, besluit het Ministerie in november 2022 de sprinterdiensten van Zwolle naar Leeuwarden vooralsnog binnen het HRN te laten.

De Intercity’s en sprinters tussen Zwolle en Groningen/Leeuwarden blijven zo dus ook na de start van de nieuwe concessie van het hoofdrailnet in december 2024 bij NS. Het Rijk en de provincies hebben echter wel afgesproken dat ze op een later moment opnieuw in gesprek gaan over eventuele decentralisatie. Vooralsnog wordt nu als streefdatum de start van de nieuwe HRN-concessie in 2035 gehanteerd.

In het voorjaar van 2020 presenteren de regionale vervoerders onder het samenwerkingsverband Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland nog een ambitieus plan voor het bus- en treinvervoer in zowel Noord-, Oost- als Zuid-Nederland. Volgens de visie OV20-30 zou NS de intercity’s op het hoofdrailnet blijven rijden, maar moeten de sprinterdiensten gedecentraliseerd worden om zo een eenheid met de regionale spoorlijnen en busdiensten te gaan vormen. In Noord-Nederland zouden de sprinters Zwolle – Groningen en Zwolle – Leeuwarden naar de commerciële vervoerders moeten gaan. Hierbij moeten de sprinters tussen Groningen en Meppel in de spits zelfs elk kwartier gaan rijden. In de visie zijn nieuwe stations gepland in Assen Noord, Leeuwarden Werpsterhoeke en Staphorst. Ook moet Heerenveen IJsstadion voor het reguliere treinverkeer in gebruik worden genomen. Nu de sprinterdiensten bij NS blijven, heeft het Ministerie van IenW toegezegd de komende jaren alleen de komst van de nieuwe voorstadshalte Leeuwarden Werpsterhoeke te bespreken.

Klik hier voor de Kamerbrief over BO MIRT november 2022 en moties en toezeggingen MIRT

Klik hier voor de Visie OV20-30 van de FMN

Treinstel 2703 vertrekt op 28 juni 2019 als sprinter van Leeuwarden naar Meppel uit Wolvega.

De Friese sprinterdienst bestaat in december 2022 pas vijf jaar. Tot eind 2017 rijden de Intercity’s tussen Zwolle en Leeuwarden eenmaal per uur als stoptrein. In december 2007 introduceert NS tijdens de brede spits al een vaste extra spinterdienst tussen Leeuwarden en Wolvega. In april 2013 trekt NS deze spitsdienst door naar Meppel. In december dat jaar gaan de treinen ook tussen beide spitsen rijden. Vanaf december 2017 rijden sprinters doordeweeks elk half uur in een starre halfuursdienst en in het weekend eenmaal per uur. De sprinters rijden vanaf september 2021 op doordeweekse dagen overdag van en naar Zwolle. De sprinterdienst wordt voor een deel gefinancierd door de provincie Fryslân.

Het plan voor het regionale OV in Noord-Nederland zoals in de visie van FMN is beschreven.

Op de foto boven dit artikel vertrekt SNG-treinstel 2713 op 7 april 2019 als sprinter naar Zwolle uit Assen. De SNG-treinstellen rijden dan net een week de complete sprinterdienst tussen Groningen en Zwolle.