20 februari 2024, update 23 februari 2024

In het najaar van 2022 ontdekt ProRail in een viaduct van de Hogesnelheidslijn scheurtjes in het laswerk. Hierna is de snelheid van het treinverkeer beperkt tot maximaal 80 km/u. Omdat tussen Hoofddorp en de Groene Hart Tunnel negen vergelijkbare kunstwerken zijn gebouwd, geldt hier sindsdien een snelheidsbeperking van 160 km/u. Begin 2024 blijk dat meer kunstwerken scheuren vertonen en de snelheid nog verder omlaag moet. Hierna onderzoekt ProRail hoe de snelheid in ieder geval weer naar 160 km/u teruggebracht kan worden en plant de infrabeheerder voor eind 2025 definitieve herstelwerkzaamheden.

Nadat ProRail in het najaar van 2022 in het viaduct van de Hogesnelheidslijn over de Zuidweg ten zuiden van Rijpwetering scheurtjes in het laswerk ontdekt, is de snelheid van het treinverkeer hier beperkt tot maximaal 80 in plaats van 300 kilometer per uur. Omdat tussen Hoofddorp en de Groene Harttunnel negen vergelijkbare kunstwerken zijn gebouwd, geldt voor het complete traject sindsdien een snelheidsbeperking van 160 km/u.

Snelheid verder verlaagd

In afwachting van de herstelwerkzaamheden, laat ProRail begin 2024 een quickscan uitvoeren om te onderzoeken of de snelheid ter hoogte van het viaduct ook naar 160 km/u verhoogd kan worden. In het onderzoek zijn ook de negen vergelijkbare viaducten meegenomen. Uit de quickscan blijkt echter dat de constructie van vijf van die negen kunstwerken zelfs niet sterk genoeg is om 160 km/u te blijven rijden. ProRail brengt de maximale snelheid voor een deel van het traject tussen Hoofddorp en de Groene Harttunnel per 25 januari 2024 hierna direct terug naar 120 km/u.

Ondanks de snelheidsverlaging, kunnen alle treinen blijven rijden. Terwijl de treinen van Eurostar en de ICNG-treinstellen van NS de vertraging op het resterende deel van de HSL weer inlopen, lopen treinen bestaande uit Traxx-locomotieven en IC-rijtuigen enkele minuten vertraging op.

Terug naar 300 km/u

De daaropvolgende periode gaat ProRail op zoek naar mogelijke tijdelijke maatregelen om de snelheid tussen Hoofddorp en de Groene Harttunnel weer te verhogen naar 160 km/u. Om terug te keren naar de oorspronkelijke snelheid van 300 km/u moeten echter omvangrijke herstelwerkzaamheden worden uitgevoerd. Hiervoor moet het treinverkeer over de HSL minstens twee weken worden stilgelegd. Op 20 februari 2024 wordt bekend dat ProRail deze buitendienststelling pas voor eind 2025 heeft gepland.

Gevolgen dienstregeling 2025

De extra snelheidsbeperking en het wachten op de herstelwerkzaamheden, zorgt ervoor dat NS de plannen voor de dienstregeling 2025 moet aanpassen. Dat jaar wil de vervoerder starten met de al jaren gewenste vervlechting van de dienstregelingen op de HSL en het hoofdrailnet. Zo gaat onder andere de IC Brussel vanaf december 2024 doorrijden naar Lelystad en rijdt de IC Direct Breda – Amsterdam via Amsterdam Zuid door naar Amersfoort Schothorst. Zodra er voldoende ICNG-treinstellen beschikbaar zijn, moeten deze treinen via de Flevopolder door gaan rijden naar Groningen en Leeuwarden.

In eerste instantie is de bedoeling dat de IC Direct bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling alvast tussen Breda en Almere gaat rijden. De snelheidsbeperkingen op de HSL zorgen er echter voor dat deze geplande dienstregeling niet haalbaar is en de treinen nu tijdelijk doorrijden naar Amersfoort. Omdat er onvoldoende geschikt materieel beschikbaar is om deze treinen verder door te laten rijden, komt de rechtstreekse treinverbinding tussen Enschede en Schiphol tijdelijk te vervallen.

Update: Op 23 februari 2024 maakt NS bekend dat de dienstregeling op de HSL als gevolg van de snelheidsbeperkingen en de beperkte beschikbaarheid van materieel alsnog enigszins wordt versoberd. Naast de halfuursdienst tussen Amsterdam en Rotterdam, rijdt vanaf maandag 26 februari rijdt elk uur één in plaats van twee keer een IC Direct Breda – Amsterdam. Het andere halfuur zijn reizigers aangewezen op de IC Brussel. De tijdelijk tot Rotterdam ingekorte treindienst Eindhoven – Den Haag rijdt vanaf die dag weer de volledige dienstregeling.

De Hogesnelheidslijn-Zuid is tussen 2000 en 2006 aangelegd en bestaat feitelijk uit twee delen: Hoofddorp – Rotterdam West en Rotterdam Zuid – Breda/Hazeldonk Grens. De kunstwerken zijn in opdracht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat gebouwd onder toezicht van Rijkswaterstaat. Later blijkt bij de bouw van tien viaducten in het noordelijke deel door een rekenfout constructiefouten te zijn gemaakt. Vanaf september 2009 maken de eerste reizigerstreinen gebruik van de Hogesnelheidslijn. Vooralsnog rijden alleen de treinen van Eurostar met maximale snelheid van 300 km/u over de verbinding. De tijdelijk IC Direct met Traxx-locomotieven en IC-rijtuigen rijden maximaal 160 km/u. Hoewel het in eerste instantie nog de bedoeling deze combinaties binnen afzienbare tijd te vervangen door V250-treinstellen, rijden ze meer dan vijftien jaar over het traject. De ICNG-treinstellen die NS in 2023 op de verbinding introduceert, rijden volgens dienstregeling voorlopig eveneens 160 km/u, maar kunnen de vertraging door de snelheidsbeperking met een beetje geluk weer inlopen door op de rest van het traject 200 km/u te rijden.

Lees ook de uitgebreide uitleg over de problemen op de HSL op de website van ProRail

Lees ook het bericht van NS over de aanpassingen in de dienstregeling per 26 februari 2024.

Op de foto boven dit artikel is -dan nog- Thalys-treinstel 4534 op 17 november 2018 bij Hillegom onderweg van Amsterdam Centraal naar Paris Nord. Bij werkzaamheden aan het noordelijke deel van de Hogesnelheidslijn, of in dit geval aan de Schipholtunnel, rijden de internationale treinen dien normaal over de HSL gaan, tussen Amsterdam en Rotterdam doorgaans via de Oude Lijn.