Drielandentrein voorlopig van de baan

Bij de decentralisatie van de resterende regionale treinverbindingen in Zuid-Limburg wordt ook een zogenaamde Drielandentrein tussen Aachen, Heerlen, Maastricht en Liège aangekondigd. Ondanks dat het traject tussen Maastricht en Liège niet onder de concessie valt, bereiken de betrokken partijen in 2015 een akkoord over de treindienst. Eind 2016 neemt Arriva de Limburgse stoptreindiensten over en is het de bedoeling dat de zogenaamde Drielandentrein eind 2018 gaat rijden.

Intussen lijkt niet iedereen in  België enthousiast over een nieuwe partij op het Belgische spoorwegnet en duiken in de media verschillende negatieve verhalen over de treindienst op. Een maand voor de start van de treindienst blijkt bovendien dat spoorbeheerder Infrabel de multicourante treinen van Arriva niet op het Belgische spoorwegnet wil toelaten. De infrabeheerder eist dat het materieel voor de start van de treindienst over een European Rail Traffic Management System (ERTMS) beschikt. Volgens Europese regelgeving hoeft het nieuwe beveiligingssysteem pas voor 2025 ingevoerd te worden, maar het Belgische ministerie van Mobiliteit verplicht de installatie op al het nieuw rollend materieel dat na 1 januari 2012 is besteld of na 1 januari 2015 in dienst komt.

Arriva start ondertussen eind januari 2019 noodgedwongen alleen de rechtstreekse sneltreindienst tussen Maastricht, Heerlen en Aachen. Omdat het traject tussen Heerlen en Herzogenrath enkelsporig is, rijdt de ’tweelandentrein’ vooralsnog eenmaal per uur. De NMBS blijft in samenwerking met NS de uurdienst tussen Maastricht en Liège uitvoeren. De verschillende verantwoordelijke partijen onderhandelen intussen over de verdere uitvoering van de Drielandentrein. Hierbij schemert opnieuw door dat onder andere de NMBS, maar ook de Belgische vakbonden, niet op de komst van Arriva zitten te wachten. Zo geeft de NMBS aan ook na de komst van de Drielandentrein tussen Liège en Maastricht door te willen blijven rijden. Later verklaart de vervoerder alsnog niet te willen concurreren met de Drielandentrein.

Begin 2022 voorziet Stadler de eerste multicourtante FLIRT-treinstellen van Arriva van het European Train Control System (ETCS) GUARDIA. De 550 en 555 maken vanaf het voorjaar van 2022 proefritten op verschillende baanvakken, waaronder de Hanzelijn en tussen Amsterdam en Utrecht. Later volgen de toelatingsritten tussen Maastricht en Liège en op andere trajecten in België. Aan de andere kant van het traject is in de eerste helft van 2022 het baanvak Heerlen – Landgraaf van een tweede spoor voorzien om een halfuursdienst tussen Heerlen en Aachen mogelijk te maken.

Na de toelating van de treinstellen in België, bereiken de betrokken partijen in het voorjaar van 2023 definitief een akkoord over de start van de Drielandentrein bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling 2024 in december 2023, vijf jaar later dan gepland. Volgens plan gaat eenmaal per uur een sneltrein Liège Guillemins – Maastricht – Heerlen – Aachen Hbf rijden en eenmaal per uur een sneltrein Maastricht Randwyck – Heerlen – Aachen Hbf. De NMBS gaat tegelijkertijd een extra treindienst tussen Liège en Visé rijden. Bovendien herstelt de vervoerder de rechtstreekse treindienst tussen Liège en Aachen over het conventionele spoor. Sinds de ingebruikname van de HSL3 in 2009 zijn Thalys, nu Eurostar en ICE nog enige doorgaande treinen tussen Liège en Aachen. Regionale treinreizigers moeten sindsdien overstappen, doorgaans in Verviers. Voor stoptreinreizigers is deze overstap momenteel zelfs meer dan een half uur. De nieuwe rechtstreekse RE29 scheelt een omweg door Nederland en een tussenstop van een kwartier in Maastricht en is hierdoor bijna drie kwartier sneller dan de geplande Drielandentrein van Arriva.

Op 5 oktober 2023 wordt bekend dat de start van de veelgeplaagde Drielandentrein van Arriva opnieuw is uitgesteld. Als vage reden wordt een aantal ‘onvoorziene, technische uitdagingen’ genoemd. Volgens verschillende kanalen heeft fabrikant Stadler het verzoek voor de toelating van de multicourante FLIRT-treinstellen te laat ingediend bij het European Railway Agency (ERA). Het Europees Spoorwegagentschap is sinds 1 november 2020 als enige instantie in de Europese Unie bevoegd voor de certificering en goedkeuring van rollend materieel. Vooralsnog kunnen de betrokken nog geen concrete startdatum voor de Drielandentrein noemen. Het doel is vooralsnog om in de eerste helft van 2024 te gaan rijden.