Drielandentrein: nieuwe trein, oude ticketsystemen

Bij de decentralisatie van de resterende regionale treinverbindingen in Limburg wordt ook een zogenaamde Drielandentrein tussen Aachen, Heerlen, Maastricht en Liège aangekondigd. Ondanks dat het traject tussen Maastricht en Liège niet onder de regionale concessie valt, bereiken de betrokken partijen in 2015 een akkoord over de treindienst. Eind 2016 neemt Arriva de Limburgse stoptreindiensten over en is het de bedoeling dat de zogenaamde Drielandentrein eind 2018 van start gaat.

Nieuwe treinstellen voor de… tweelandentrein

Arriva bestelt voor de Drielandentrein acht tricourante driewagenstellen van het type FLIRT 3. De stellen kunnen onder zowel de Belgische, Duitse als Nederlandse bovenleidingsspanning rijden. Ze verschillen niet alleen technisch van de tweedelige binnenlandse stellen voor de Limburgse concessie, maar krijgen ook een ander interieur en slechts één in plaats van twee paar deuren per rijtuig. Achter de cabines van de driedelige stellen ontbreekt bovendien de in Wallonië gevoelig liggende rode leeuw van de Limburgse vlag.

Intussen blijkt Arriva de memo gemist te hebben waarin de Belgische spoorbeheerder Infrabel eist dat de treinstellen over een European Rail Traffic Management System (ERTMS) moeten beschikken. Volgens Europese regelgeving hoeft het nieuwe beveiligingssysteem pas in 2025 ingevoerd te worden, maar het Belgische ministerie van Mobiliteit verplicht de installatie op al het nieuwe rollend materieel dat na 1 januari 2012 is besteld of na 1 januari 2015 in dienst komt. Arriva start hierdoor eind januari 2019 noodgedwongen alleen de rechtstreekse sneltreindienst tussen Maastricht, Heerlen en Aachen. Omdat het traject tussen Heerlen en Herzogenrath enkelsporig is, rijdt de ’tweelandentrein’ vooralsnog eenmaal per uur. De NMBS blijft in samenwerking met NS de uurdienst tussen Maastricht en Liège uitvoeren.

Werk aan de winkel

Begin 2022 voorziet Stadler de eerste multicourtante FLIRT-treinstellen van Arriva van het European Train Control System (ETCS) GUARDIA. De stellen maken vanaf het voorjaar van 2022 proefritten op verschillende Nederlandse baanvakken. Later volgen de toelatingsritten tussen Maastricht en Liège en op andere trajecten in België. Aan de andere kant van het traject is in de eerste helft van 2022 het baanvak Heerlen – Landgraaf van een tweede spoor voorzien om een halfuursdienst tussen Heerlen en Aachen mogelijk te maken.

Na de toelating van de treinstellen in België, bereiken de betrokken partijen in het voorjaar van 2023 definitief een akkoord over de start van de Drielandentrein bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling 2024. Volgens plan gaat eenmaal per uur een sneltrein Liège Guillemins – Maastricht – Heerlen – Aachen Hbf rijden en eenmaal per uur een sneltrein Maastricht Randwyck – Heerlen – Aachen Hbf. De NMBS gaat bovendien een extra treindienst tussen Liège en Visé rijden.

Technische uitdagingen en rechtstreekse treindienst Liège – Aachen

In het najaar van 2023 meldt Arriva dat de start van de Drielandentrein door ‘onvoorziene, technische uitdagingen’ opnieuw is uitgesteld. Terwijl aan deze uitdagingen wordt gewerkt, vinden in de winter volop opleidingsritten plaats.

Intussen herstellen DB en NMBS bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling 2024 de rechtstreekse treindienst tussen Liège en Aachen over het conventionele spoor. Sinds de ingebruikname van de HSL3 in 2009 zijn Eurostar en ICE de enige doorgaande treinen tussen beide steden. Regionale treinreizigers moeten sindsdien overstappen. Voor stoptreinreizigers is deze overstap lange tijd zelfs meer dan een half uur. De nieuwe S41 tussen Liège en Aachen scheelt ten opzichte van de Drielandentrein een omweg door Nederland en is, mede doordat de Drielandentrein een tussenstop van ruim een kwartier in Maastricht maakt, ruim een half uur sneller.

Nieuwe startdatum, oude ticketsystemen

Op 1 maart 2024 wordt bekend dat de Drielandentrein tussen Liège, Maastricht en Aachen op 9 juni 2024, 5,5 jaar na de geplande datum, daadwerkelijk van start gaat. Omdat de treindienst tussen Liège en Maastricht onder de concessie van het hoofdrailnet valt, blijft het personeel van NS en NMBS op dit traject de treindienst verzorgen. Personeel van Arriva rijdt de treinen tussen Maastricht en Aachen.

Aan de vooravond van de start van de Drielandentrein wordt duidelijk dat ook de bestaande ticketsystemen gehandhaafd blijven. Zo komen in Liège, Bressoux en Visé, in tegenstelling tot eerdere berichten, geen OV-chipkaartpaaltjes en hebben reizigers van en naar België nog altijd een NMBS-ticket nodig. Tussen Eijsden en Maastricht blijft het NS-tarief geldig en blijven de OV-chipkaartpaaltjes van NS staan. Reizigers die in Eijsden inchecken, kunnen hierdoor bijvoorbeeld niet in Valkenburg of Aachen uitchecken. Voordeel van de trage dienstregeling is dat de treinen in Maastricht zo’n kwartier stilstaan zodat doorgaande reizigers hier kunnen omchecken. Het enige verschil met de huidige situatie is dat ze hierna weer in dezelfde trein kunnen stappen. Het is dus vooral oude wijn in nieuwe zakken.

Het enige ticket dat wel op het complete traject van de Drielandentrein geldig is, is het bestaande Euregio ticket. Het ticket heeft een vaste prijs €21,70 en is geldig in het regionale vervoer in de Euregio Maas-Rijn. Internationale reizigers op de korte afstand zijn hiermee echter vaak duurder uit. Daarnaast is het te verwachten dat reizigers tussen Liège en Aachen voor de goedkopere én snellere rechtstreekse S41 kiezen.