Dak van de Hofbogen voor één keer opengesteld

Tussen 1905 en 1908 legt de Zuid-Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij tussen het nieuwe Rotterdamse station Hofplein en Scheveningen de eerste geëlektrificeerde spoorlijn van Nederland aan. De zogenaamde Hofpleinlijn groeit al snel uit tot een belangrijke voorstadsverbinding.

Ombouw naar RandstadRail

In 2006 is het baanvak tussen Den Haag en Rotterdam in het kader van RandstadRail omgebouwd tot sneltramverbinding en zo onderdeel van het Rotterdamse metronetwerk geworden. Voor de aansluiting op de rest van het metronet is in augustus 2010 het Statenwegtracé tussen de halte Kleiweg en Rotterdam Centraal in gebruik genomen. Gelijktijdig komt na ruim honderd jaar een eind aan het spoorvervoer op de eerste kilometers van de Hofpleinlijn.

Het betonnen viaduct waarover de Hofpleinlijn bijna twee kilometer door de stad slingert, heeft sinds 2002 de status van Rijksmonument. Vrijwel het gehele viaduct blijft behouden. Alleen de bogen over de A20 en de spoorlijn Utrecht – Rotterdam zijn in 2011 verwijderd.

Herstel van de Hofbogen

Het viaduct slingert met bijna 200 bogen door verschillende wijken in Rotterdam Noord. Hoewel het de bedoeling is om de bogen open te houden, vestigen de eerste bedrijfjes en winkels zich al in 1907 onder het viaduct. Ook zijn er verschillende bouwwerken tegen het viaduct neergezet. De open constructie groeit hierdoor als snel vrijwel compleet dicht.

Met het oog op het staken van het vervoer over het Hofpleinviaduct kopen Rotterdamse woningcorporaties in februari 2006 het complete viaduct. Het projectbureau Hofbogen zorgt er vervolgens voor dat het viaduct in de periode 2015-2019 zoveel mogelijk in oude glorie is hersteld. Hierbij is het betoncasco aangepakt en zijn diverse verborgen originele puien weer zichtbaar gemaakt en gereconstrueerd. In maart 2016 is ook de renovatie van het voormalige stationsgebouw Rotterdam Bergweg afgerond. Het gebouw uit de jaren ’60 krijgt hierna een horecabestemming.

Rails en dwarsliggers maken plaats voor groen

In januari 2017 start ProRail met het opruimen van de rails, dwarsliggers en ballast bovenop het viaduct. Ook verdwijnen de meeste bovenleidingsportalen. De drie portalen ter hoogte van het voormalige station Bergweg blijven staan. Het complete viaduct is hierna voorzien van nieuwe dakbedekking. Ook het perron en de overkapping van het vroegere Hofpleinstation krijgen een opknapbeurt.

Begin 2018 zijn de werkzaamheden afgerond en is het dak klaar voor een nieuwe invulling. Het voormalige emplacement van station Hofplein is in juni dat jaar als eerste deel van het dak in gebruik genomen als onderdeel van het zogenaamde Luchtpark. De rest van het dak is in afwachting van de verdere invulling niet toegankelijk.

Eenmalige openstelling

Na een lange zoektocht naar een definitieve invulling, start in 2025 de aanleg van het Hofbogenpark. Eind 2027 moet het zwarte dak getransformeerd zijn in een groene loper door de noordelijke wijken van Rotterdam. Tussen 17 en 26 mei 2024 organiseren Rotterdamse Dakendagen en O. Festival for Opera. Music. Theatre. samen het evenement Over de Bogen. Bij dit wandelconcert legt het publiek de complete twee kilometer over het dak van de monumentale Hofbogen af. Over de Bogen is de allereerste en de allerlaatste kans om deze wandeling te maken voordat het dak voor altijd verandert.