Ter vervanging van de Intercityrijtuigen en de oudste serie ICM-treinstellen bestelt NS in 2016 bij het Franse Alstom voor het eerst in ruim 20 jaar een nieuwe reeks enkeldeks Intercity-treinstellen. De treinstellen van het type Coradia Stream krijgen bij NS de projectnaam Intercity Nieuwe Generatie. De treinstellen zijn naast het conventionele spoorwegnet ook geschikt voor de HSL-Zuid. Hier zijn ze indirect de vervanger van de V250-treinstellen. 21 Treinstellen zijn geschikt voor de treindienst naar België.

In mei 2016 wordt bekend dat het Franse Alstom met de treinstellen van het type Coradia Stream de aanbesteding voor de Intercity Nieuwe Generatie heeft gewonnen. Alstom ontwikkelt met de reeks Coradia vanaf het einde van de jaren ’90 meer dan tien soorten lichtgewicht-treinstellen voor het lokale en regionale personenvervoer. In Nederland rijden zo al sinds 2001 de treinstellen van het type Coradia LINT bij verschillende vervoerders. Alstom ontwikkelt de reeks Coradia Stream samen met NS en Trenitatlia dat in dezelfde periode bijna 50 treinstellen van het type bestelt. Er komt een regionale variant die geschikt is voor 160 km/u en een intercityvariant die maximaal 200 km/u kan rijden. Er worden zowel enkeldeks- als dubbeldeksrijtuigen ontworpen. De treinstellen kunnen worden samengesteld uit drie tot tien rijtuigen. Na NS en Treniatia bestellen diverse andere Europese spoorwegmaatschappijen treinstellen van het type Coradia Stream.

NS bestelt in 2016 49 vijfwagenstellen in de serie 3101-3149 en 27 achtwagenstellen in de serie 3201-3227. Daarnaast komen er twee achtdelige treinstellen voor de dienst naar Brussel die de nummers 3301 en 3302 krijgen. Het duo is vooral bestemd voor de toelatingsritten voor het Belgische spoorwegnet. Vrij snel na de eerste order breidt NS de bestelling van treinstellen voor de Beneluxdienst met nog eens 19 exemplaren uit. Ook laat NS twee achtwagenstellen uit de eerste bestelling geschikt maken voor Duitse spoorwegnet. Alle treinstellen zijn voorzien van comfortabele open afdelingen die onderverdeeld zijn in de thema’s ontmoeten & groeten, stilte en werk. Zowel in de eerste als de tweede klas zijn stopcontacten en usb-aansluitingen aanwezig. De Benelux-treinstellen krijgen bovendien extra bagageruimte en een extra toilet. De eerste 81 treinstellen krijgen de klassieke intercityhuisstijl met doorlopende blauwe band rond de ramen. Deze loopt bij de cabine over in een zwarte band rond de frontruiten. De 18 later bestelde treinstellen voor de Beneluxdienst krijgen de nieuwe gele NS-huisstijl met blauwe accenten en groot wit NS-logo.

Begin 2019 is het eerste treinstel gereed en beginnen de testritten op het testcircuit in het Tsjechische Velim. In de loop van het jaar zijn ook andere treinstellen gereed voor diverse testen in Duitsland en de Weense klimaatkamer. Op 23 mei 2020 komt de 3108 als het eerste ICNG-treinstel in Nederland aan. Het niet-rijvaardige en incomplete treinstel is naar de Watergraafsmeer gebracht voor een instructieprogramma. Op 4 juni komt de 3103 in Nederland aan. Dit treinstel start vrijwel direct met een uitgebreid testprogramma van zes weken met ritten op verschillende baanvakken, inclusief de HSL-Zuid. Begin 2021 volgen opnieuw enkele vijfdelige treinstellen. De 3203 komt in april dat jaar als eerste achtdelige treinstel in Nederland aan. Twee maanden later volgt het eerste treinstel voor de Beneluxdienst. Terwijl de definitieve toelating nog niet is afgerond, bouwt Alstom al een groot aantal rijtuigbakken. In afwachting tot de verdere afbouw zijn de treinstellen op en rond de fabrieksterreinen gestald.

In november 2021 is het materieel officieel toegelaten op het spoorwegnet en begint het proef- en opleidingsprogramma. In de loop van 2022 komen diverse treinstellen in Nederland aan voor de afnameproefritten. Het duurt nog tot april 2023 tot de eerste treinstellen mondjesmaat in de reizigersdienst verschijnen.

Inzet

Op 19 april 2023 verschijnen treinstel 3133 en 3222 als eerste in de reizigersdienst tussen Amsterdam en Rotterdam. De inzet is de laatste stap in het proefbedrijf. Ondanks de vertraging gaat NS er nog vanuit dat eind 2023 alle binnenlandse IC Direct-treinen via de HSL met ICNG-treinstellen gereden kunnen worden. Vanaf juli 2023 vervangen de treinstellen een deel van de huidige IC Direct treinen en de Intercity’s tussen Den Haag en Eindhoven.

In het de loop van 2024 gaan de treinstellen ook deel van de Intercity’s tussen Den Haag, Groningen en Leeuwarden rijden. De geplande doorkoppeling van de IC Direct met de treindiensten die over de Hanzelijn rijden, vindt waarschijnlijk pas plaats bij het ingaan van de dienstregeling 2025. Dat jaar moeten de treinstellen ook de IC-treinen naar Brussel gaan rijden.

Huidig materieelbestand ICNG:
in dienst bij NS: 3133-3137, 3139-3141, 3222-3227
terzijde:
gesloopt:

Wanneer duidelijk wordt dat NS de exploitatie op de HSL-Zuid mag verzorgen, bestelt de vervoerder voor de binnenlandse treindiensten en de nieuwe route van de Beneluxtrein de treinstellen van het type V250. Voorafgaand op de indienststelling van de treinstellen zet NS vanaf 2009 TRAXX-locomotieven in combinatie met IC-rijtuigen op de verbinding in. Eind 2012 gaan de eerste nieuwe V250-treinstellen op de HSL rijden. Begin 2013 gaat de complete treinserie door technische problemen echter alweer terzijde. Hierna besluit NS voor de continuering van de treindienst op de HSL als tussenoplossing het complete IC-rijtuigenpark te renoveren en tientallen TRAXX-locomotieven te bestellen. In de daaropvolgende jaren start de aanbesteding voor nieuwe treinstellen voor de HSL, de Beneluxdienst en ter vervanging van een deel van de ICM-treinstellen. Inmiddels is besloten de HSL-Zuid niet langer als exclusieve hogesnelheids-verbinding te exploiteren maar te integreren in het hoofdrailnet. De nieuwe treinstellen moeten dus vooral in de binnenlandse intercitydienst gaan rijden en hoeven over de HSL maar maximaal 200 km/u te kunnen. Hiermee voorkomt NS dat de treinstellen aan de extra strenge eisen moet voldoen die gelden boven die snelheid.

Op de foto boven dit artikel: Naast een aantal treinstellen voor de toelatings-, proef-, test- en instructieritten op het Nederlandse spoor, bestelt NS met het oog op de Beneluxdienst ook twee ICNG-treinstellen voor dergelijke ritten in België. In de zomer van 2021 komen hiervoor de 3301 en 3302 beschikbaar. De stellen rijden regelmatig ritten bij de zuiderburen. Op 12 november 2022 zijn de 3302 en 3301 bij het Brabantse Biezenmortel opnieuw onderweg van Utrecht naar het Belgische Essen.