In aansluiting op de spoorlijn van Leeuwarden via Stiens en Dokkum naar Metslawier legt de Noord-Friesche Lokaalspoorweg-Maatschappij vanuit Stiens een spoorlijn naar Harlingen en Franeker aan. Het baanvak Stiens – Tzummarum is in december 1902 gereed. In de jaren daarna bereikt de NFLS ook Harlingen en Franeker. De komst van de autobus en vrachtwagen zorgt er ook in het noorden van Friesland voor dat de lokaallijnen al snel zeer onrendabel zijn. Het reizigersvervoer op de westelijke tak verdwijnt halverwege de jaren ’30 en na de Tweede Wereldoorlog is alleen nog het baanvak Stiens – Tzummarum in gebruik voor het goederenvervoer. Goederentreinen bedienen vanaf 1939 via een nieuwe verbindingsbaan bij Minnertsga tevens de voormalige NTM-lijn naar Beetgumermolen.

In 1961 sluit NS het baanvak Minnertsga – Tzummarum voor het goederenvervoer. In 1967 heft NS ook het goederenvervoer op de vroegere NTM-lijn op. In 1971 volgt het resterende deel van de lijn. Ten jaar later verdwijnen de laatste rails. Net als bij It Dockumer Lokaeltsje is het tracé van de westelijke tak van het voormalige NFLS-netwerk vooral bij de woonkernen nog duidelijk zichtbaar. In veel gevallen zelfs inclusief stationsgebouw. Tussen de dorpen zijn de meeste sporen door ruilverkaveling uitgewist.

De foto’s op deze pagina zijn gemaakt op 17 mei 2015, tenzij anders vermeld

STIENS – TZUMMARUM

De voormalige spoorbrug over de Oude Rijd.Bij Stiens zijn de sporen door de aanleg van een nieuwbouwwijk en ruilverkaveling ten noorden van het dorp echter grondig uitgewist. Alleen langs de Goadyk zijn twee opvallend gesitueerde groenstroken te herkennen. Bij de entree van het dorp Oude Leije is de spoorweggeschiedenis van de streek weer duidelijk zichtbaar. Rechts van de weg staat het bewaarde haltegebouw van Vrouwbuurtstermolen. De tuin is opgesierd met enkele spoorse attributen en ook de perronwand is nog aanwezig. De entree van het dorp zelf is gemarkeerd met twee palen die aan slagbomen doen denken. Van Oude Leije tot Vrouwenparochie is de voormalige spoorlijn zo’n twee kilometer per fiets of te voet te volgen over de redelijk hooggelegen Spoordyk. Op twee plaatsen is tussen bewaarde landhoofden een bruggetje neergelegd. De eerste brug kruist de Oude Rijd, onderdeel van de route van de Elfstedentocht.

Het bewaard gebleven stationsgebouw van Sint Annaparochie in het voorjaar van 2001.Aan het eind van de Spoordyk staan tot de zomer van 2000 de restanten van het eerder dat jaar afgebrande haltegebouw van Vrouwenparochie. De perronwand is na de sloop van het gebouw bewaard gebleven. Tussen het dorp en de Langhuisterweg zijn de sporen van de voormalige NFLS-lijn door ruilverkaveling zorgvuldig uitgewist.

Tussen de voormalige stopplaats Langhuisterweg en Sint Annaparochie is het oude traject een kilometer lang te volgen over de Pothussyreed. Het pad eindigt waar de bebouwing van Sint Annaparochie begint. Aan de oostzijde van het dorp is de voormalige spoorlijn opgegaan in een nieuwbouwwijk. Het stationsgebouw is bewaard gebleven en opgeknapt. Hoewel veel van de oorspronkelijke elementen nog aanwezig zijn, gaat het typische NFLS-patroon van de dakpannen gedeeltelijk schuil onder zonnepanelen. Naast het stationsgebouw is een groot deel van de bedrijfsgebouwen die in de loop der tijd langs het emplacement zijn neergezet nog aanwezig.

Het bewaarde stationsgebouw van Vrouwbuurtstermolen is in de loop der jaren voorzien van diverse spoorse elementen. De Spoordyk loopt twee kilometer lang kaarsrecht door de weilanden tussen Vrouwenparochie en Vrouwbuurtstermolen. Naast de voormalige spoorbrug over de Oude Rijd is tussen Vrouwbuurtstermolen en Vrouwenparochie ook een kleinere spoorbrug in gebruik als fietsbrug. Uitzicht op de Spoordyk tussen Vrouwenparochie en Vrouwbuurtstermolen.
In 2000 brandt het voormalige haltegebouw van Vrouwenparochie uit. Terwijl de restanten van het gebouw zijn opgeruimd, is de perronwand nog altijd aanwezig. Tussen Sint Annaparochie en de Langhuisterweg ligt de Pothussyreed op de vroegere spoordijk. Het pad loopt dood op de landbouwgronden waar na ruilverkaveling geen sporen van de voormalige spoorlijn zijn achtergelaten. Het volledig gerenoveerde stationsgebouw van Sint Annaparochie. Hoewel de bielzen in het hekwerk refereren naar de spoorse geschiedenis, is een deel van het karakteristieke NFLS-patroon van de dakpannen verborgen onder zonnepanelen. Het voormalige spoorbruggetje over de Noordervaart in Sint Annaparochie.

Na het vroegere stationsemplacement loopt het spoor een kilometer als wandel-/fietspad door Sint Annaparochie. Tussen het dorp en Sint Jacobiparochie heeft ruilverkaveling de sporen opnieuw grondig uitgewist. In Sint Jacobiparochie is het stationsgebouw in 1960 gesloopt om plaats te maken voor de uitbreiding van het bedrijventerrein rondom het emplacement. Terwijl de bedrijfsgebouwen nog aanwezig zijn, is de plek waar tot 1980 de rails ligt, overwoekerd door bomen en struiken. Vanaf de Georg van Saksenstraat is de vroegere NFLS-lijn is echter een kilometer lang goed te volgen. Het tracé maakt vanaf deze straat een boog van bijna 90 graden om het dorp. Het pad op het vroegere baanlichaam heeft de toepasselijke naam ’t Spoorrondsy gekregen. Hoewel hierna de verharding ophoudt, is het voormalige tracé door het slotenpatroon tot aan Minnertsga nog redelijk goed te herkennen.

In Sint Annaparochie is op diverse plekken waar het wegverkeer het tracé van de vroegere spoorlijn kruist een aangepaste bestrating aangelegd, zoals hier bij de kruising met het Boschespad. Tussen Sint Annaparochie en Sint Jacobiparochie is het tracé vrijwel volledig uitgevaagd. Alleen de eerste tientallen meters zijn te herkennen aan de begroeiing. In Sint Jacobiparochie is de vroegere NFLS-lijn weer duidelijk te herkennen. Het emplacement is echter verdwenen door de uitbreiding van het bedrijventerreintje rondom het station. Na het bedrijventerrein kruist het spoorwegtracé de Georg van Saksenstraat met een toepasselijke verkeersdrempel, inclusief rails. Lange tijd liggen op deze plek zelfs vier stukken rails.
Ten noordwesten van Sint Jacobiparochie maakt de spoordijk een boog van zo'n 90 graden. Inmiddels is de boog in gebruik als wandelpad met toepasselijke naam It Spoorrondsy. Na It Spoorrondsy is de spoordijk weer geheel weggevaagd. De bomenrij links volgen het tracé richting Minnertsga. Even voor Minnertsga is het tracé weer zichtbaar. Aan het eind van het hekwerk bevindt zich tot 1967 de aansluiting Mooie Paal en buigt de verbindingsbaan naar de NTM-lijn richting Beetgum af. Op de achtergrond is de skyline van Sint Jacobi Parochie te zien. Aan de noordzijde van Minnertsga kruist de vroegere spoorlijn de Hermanavaart. Zoals bij veel vroegere oeververbindingen zijn ook de landhoofden bewaard gebleven en is er bovendien een fietsbruggetje gemaakt.

Ten noorden van Minnertsga ligt van 1939 tot 1967 de aansluiting Mooie Paal. Vanaf hier kunnen goederentreinen de voormalige tramlijn van de NTM naar Beetgumermolen berijken. De eerste meters van de aansluitboog zijn nog enigzins in het slotenpatroon terug te zien. De vroegere NFLS-lijn is daarentegen bij Minnertsga weer bijna twee kilometer lang te volgen over verschillende paden. Halverwege staat het voormalige stationsgebouw van Minnertsga. Het gebouw wordt echter steeds meer opgeslokt door bedrijfsgebouwen van de firma Holwerda en is vanaf de perronzijde al niet meer te herkennen.

De vroegere spoorlijn loopt als een wandelpad langs de noordwestelijke komgrens van Minnertsga. Het oude stationsgebouw van Minnertsga gaat in de loop der jaren steeds meer op in de bebouwing van de Firma Holwerda. De perronzijde is inmiddels compleet in de bebouwing verdwenen. Aan de westzijde van Minnertsga is ook een tweede voormalig spoorbruggetje in gebruik als brug voor wandelaars en fietsers. Buiten Minnertsga buigt het spoorwegtracé naar het westen af en is hierbij nog ruim een halve kilometer te volgen.

In Tzummarum is het voormalige stationsgebouw in 2003 in oude luister hersteld. Langs de perronwand liggen zelfs weer enkele meters rails. Ook staat er een seinpaal en een andreaskruis. Op enkele honderden meters van het oude tracé ligt een pad. Op de plek van het vroegere emplacement en de splitsing van de lijnen naar Harlingen en Franeker ten westen van het station is een nieuwbouwwijk met spoorse straatnamen aangelegd.

TZUMMARUM – HARLINGEN

Het gerenoveerde stationsgebouw van Tzummarum, inclusief enkele meters rails en een seinpaal.Tussen Tzummarum en Oosterbierum is de voormalige spoorlijn af en toe te herkennen in het slotenpatroon. Ter hoogte van de voormalige halte Oosterbierum ligt op het oude tracé tevens een pad van enkele honderden meters. Het haltegebouw is rond 1980 gesloopt. In Sexbierum is de voormalige NFLS-lijn weer enkele honderden meters te volgen over de Spoardyk. Ook het stationsgebouw Sexbierum-Pietersbierum is bewaard gebleven. Het oude tracé heeft ten zuiden van Sexbierum plaatsgemaakt voor glastuinbouw. Wel ligt er een pad dat gebruikmaakt van de landhoofden van een voormalige spoorbrug.

In Wynaldum is het haltegebouw bewaard gebleven en geheel gerestaureerd. Het gebouwtje is echter ook voorzien van een niet geheel historisch verantwoorde grote glazen luifel. Tussen Wynaldum en de A31 is de voormalige spoorlijn over een lengte van bijna anderhalve kilometer te volgen over een onverharde weg. Ten zuiden van de A31 staat het voormalige haltegebouw Midlum-Herbaijum. Het gebouwtje is vrijwel onherkenbaar verbouwd. In Koetille is de voormalige wachterswoning bewaard gebleven. Van de voormalige spoorlijn en de brug over het Van Harinxmakaneel is tot Harlingen niets meer terug te vinden.